zondag 30 juli 2017

Terug in Liberia als Long Term Observer

Ik ben weer terug in Liberia, waar ik tussen 2012 en 2016 heb gewerkt voor het National Democratic Institute (NDI) en waar ik op dit blog verslag van heb gedaan. Ik pak die draad nu weer op. Tot half november zal ik hier samen met 5 collega’s als Long Term Observer (LTO) de campagne voor de presidents- en parlementsverkiezingen observeren. Het is een gemêleerd gezelschap: mijn collega’s komen uit Ivoorkust, Benin, de VS en twee uit Spanje. Vier mannen en twee vrouwen. In teams van twee bestrijken we het hele land. We praten met kandidaten, ambtenaren die de verkiezingen voorbereiden, journalisten en vertegenwoordigers van lokale groepen die op de verkiezingsdag in de stemlokalen aanwezig zijn om te kijken of alles volgens de regels verloopt.
De verkiezingen worden op 10 oktober gehouden. Het zijn belangrijke verkiezingen, omdat voor her eerst sinds 1944 de macht van de vertrekkende president (Ellen Johnson-Sirleaf) via hopelijk democratische en vreedzame verkiezingen overgaat in de handen van haar opvolger. In Liberia zijn de sporen van de twee burgeroorlogen die tussen 1990 en 2003 het land verdeelden en aan de rand van de afgrond brachten, nog steeds voelbaar. Onderhuidse spanningen, corruptie en diep geworteld wantrouwen kunnen bij discutabele verkiezingen een ontvlambare mix vormen. Allerlei Liberiaanse organisaties (overheid, burgergroepen, kerken) willen dat voorkomen en de internationale gemeenschap staan hen daarin bij. De uitdagingen zijn enorm.



Registeren van kiezers: enorme klus

Zoals de registratie van kiezers: een enorme klus, want Liberia heeft geen bevolkingsregister en praktisch niemand heeft een paspoort of een ander identiteitsbewijs. Er waren rond de 2000 registratiekantoren waar mensen een kiezerskaart met pasfoto konden halen. Een geboortebewijs, een registratiekaart van de vorige verkiezingen of een lijfelijke getuigenis van twee andere, wél geregistreerde kiezers volstond voor verreweg de meesten. Bovendien blijkt uit verslagen van burgergroepen die de registratie hebben gevolgd dat in een groot aantal gevallen de aspirant kiezer zich in het geheel niet hoefde te identificeren. Vaak wellicht omdat de ambtenaar de persoon kende, maar legitiem is het niet. Het moge duidelijk zijn dat dit alles bij elkaar geen waterdicht systeem is voor een betrouwbare kiezersregistratie, maar gezien de omstandigheden wel de meest haalbare. De registratieperiode is in maart afgesloten. Bijna 2,2 miljoen mensen hebben zich geregistreerd. De voorlopige kiezerslijsten zijn bekend gemaakt door de National Elections Commission, opdat mensen die zich niet konden terugvinden op die lijsten, maar wél over een registratiekaart beschikken, hun beklag konden doen. Dat hebben zo’n 13.000 mensen gedaan. Daarbij komt nog dat het percentage analfabeten rond de 40% schommelt, waarvan een groot deel zich wel heeft geregistreerd, maar niet heeft gecontroleerd of ze op die lijsten staan. Het risico is dus aanwezig dat op de verkiezingsdag in de stembureaus het er emotioneel aan toe kan gaan, als blijkt er iets niet klopt. Om dit soort problemen te voorkomen is er door lokale en internationale groepen, waaronder NDI, veel energie gestoken in het voorlichten van kiezers en het trainen van ambtenaren die de registratie verzorgden. Nu is de kiezersregistratie slechts een van de vele hobbels die genomen moeten worden. Daar zullende komende blogs over verhalen.

Team Montserrado: v.l.n.r.: Loka, Famatta en Leo
Team Montserrado

Gisteren, zaterdag 29 juli, vertrokken de drie teams met chauffeur en lokale assistent naar hun eerste bestemmingen: Gbarnga, Zwedru en Montserrado. Montserrado is mijn team. Samen met Loka uit Benin, Ansu (chauffeur) en Famatta (assistente) zullen wij een groot deel van de kustprovincies moeten ‘doen’, inclusief de hoofdstad Monrovia. Het regenseizoen is aangebroken en aangezien de wegen niet best zijn, zullen we eerst de ver weg gelegen provincies in het noorden, grenzend aan Sierra Leone, bezoeken.