Laat het sneeuwen in Liberia

Iedere provincie in Liberia is opgedeeld in kiesdistricten. Zo’n district levert een parlementslid, die gekozen wordt in één ronde. Er zijn districten waar in 2011 de ‘volksvertegenwoordiger’ met 12% van de stemmen is gekozen, omdat er wel 20 kandidaten waren. Wat dat met democratie te maken heeft, begrijp ik nog steeds niet.

Provincies met veel bewoners hebben meer kiesdistricten dan dunbevolkte provincies, maar een proportionele verhouding is ver te zoeken. Zo heeft Montserrado, waarin de hoofdstad Monrovia ligt, 17 kiesdistricten met ruim 777.000 geregistreerde kiezers, dus gemiddeld zo’n 45.000 kiezers per district. In Bomi zijn er ruim 61.000 kiezers geregistreerd in de drie districten. Dat is ruim 20.000 kiezers per district.  Wat dat met democratie te maken heeft, begrijp ik nog steeds niet.

Edwin Snowe

Twee domicilies

In district 1 van Bomi strijden 6 kandidaten om de zetel. Een van hen is Edwin Snowe, die sinds 2005 in het Huis van Afgevaardigden zit voor een kiesdistrict uit Monrovia. Hij heeft echter een plantage in Bomi met een huis, en voldeed aan de voorwaarde die de kieswet stelt dat je als kandidaat één jaar voor de verkiezingen in het betreffende kiesdistrict moet wonen. Maar moet een eenmaal gekozen kandidaat niet in zijn of haar kiesdistrict blijven wonen? En kun je dus als zittend kamerlid wel meedoen aan verkiezingen in een ander district? Over deze kwestie is veel te doen geweest. (Zie ook mijn blog van 8 augustus.) Het kamerlid dat nu district 1 in Bomi vertegenwoordigt, en zijn zetel verdedigt, was ‘not amused’ en maakte bezwaar bij de nationale kiesraad, evenals eens senator van Bomi. Hun argument was: een volksvertegenwoordiger moet ‘domicilie’ hebben in het district dat hem heeft gekozen. En aangezien je niet in twee districten tegelijk ‘domicilie’ kunt hebben, was de registratie van Snowe in Bomi ongeldig. De kiescommissie gaf hen geen gelijk. Beiden gingen in beroep bij de Hoge Raad. Ook daar werd hun beroep afgewezen met het simpele argument dat geen wet in Liberia voorschrijft dat een gekozen volksvertegenwoordiger domicilie in zijn kiesdistrict moet hebben.

Triomfator

Snowe kan dus meedingen naar die zetel in Bomi. Nu is Snowe geen gemiddelde kandidaat. Hij is rijk, en wordt gezien als gezaghebbend in de regerende Unity Party. Velen zien hem als een toekomstige presidentskandidaat. Hij was al volop campagne aan het voeren in Bomi, terwijl zijn kandidatuur werd betwist. Tubmanburg, de hoofdstad van Bomi, hing vol met affiches, zijn goed geoutilleerde partijkantoor is in de hoofdstraat en hij heeft een eigen radiostation, Radio Pumah, dat een gloednieuw kantoor op zijn farm heeft.

De overwinning van Snowe werd afgelopen zondag groots gevierd in Tubmanburg. Het halve kiesdistrict was uitgelopen om hem als een triomfator binnen te halen. De schattingen lopen, zoals altijd, fors uiteen van vele honderden tot 10.000 mensen. Voor de politie waren het ‘too many to handle’. Er was een gospelkoor en een pastoor en een imam hielden een preek.

Levende kip

De volgende dag togen wij naar zijn farm. Er waren zeker honderd mensen rondom zijn huis, die geduldig wachtten tot hij even tijd voor ze had. Sommigen hadden een geschenk bij zich, zoals een levende kip in een dichtgebonden plastic zak. De kip vond dat niet fijn en ging er bijna met zak en al vandoor. Hij liet zich niet zien, maar ’s middags spraken we hem in het ‘West End Restaurant’ in Tubmanburg. Hij verdedigde zich uitgebreid voor zijn overstap. Hij was vorig jaar door duizenden kiezers uit Bomi met een petitie gevraagd om zich kandidaat te stellen. Daarna overlegde hij met allerlei mensen uit zijn kiesdistrict in Monrovia en kreeg het groene licht van zijn partij. Als hij nou door zijn kiezers in Monrovia was gevraagd om te blijven, had hij dat zeker overwogen. Maar dat is niet gebeurd. (Hij behaalde overigens wel een verbazingwekkende 51% in 2011.) En hij somde uitgebreid al het goede op dat hij deed voor de ontwikkeling van Bomi: schoolgeld betalen voor studenten, een generator voor de moskee, werkverschaffing op zijn palmolieplantage. Snowe is inderdaad vrijgevig. Ik herinnerde hem eraan dat ik met verbazing had aanschouwd, toen NDI in 2014 een workshop organiseerde voor parlementariërs over de staatsbegroting, hoe hij zijn 72 collega’s een iPad cadeau deed. Zij hieven de slogan ‘Let it Snowe’ aan, wat nu zijn verkiezingsleuze is.

 Charles Taylor

Snowe maakte als jongeman deel uit van de entourage van Charles Taylor in het begin van de jaren ’90 en was getrouwd met een dochter van deze warlord/president, die nu een straf van 50 jaar uitzit in een Engelse gevangenis. De ex-vrouw van Taylor (niet de moeder van Snowe’s  ex-vrouw) is nu de vicepresident kandidaat voor de oppositionele Coalition for Democratic Change, met ex-wereldvoetballer George Weah als presidentskandidaat. Door velen wordt de hand van Charles Taylor achter deze coalitie gezien, wat o.a. door de Unity Party van Snowe heftig is bekritiseerd. Hij was het daar mee eens en zou het een ramp vinden als Charles Taylor weer achter de schermen invloed zou kunnen uitoefenen. Hij zei bezig te zijn met schrijven van een boek  over zijn tijd met Taylor.

Overigens: Snowe staat op de lijst van ‘individuals responsible for committing economic crimes’ van de Truth and Reconciliation Commission die na de burgeroorlog aan de slag ging om alle begane wandaden in kaart te brengen. Hij werd, met vele anderen, aanbevolen om vervolgd te worden. Wat nooit gebeurde. Ik ben benieuwd naar dat boek.

(De website van de Truth and Reconciliation Commission schijnt uit de lucht te te zijn, maar het rapport is hier te vinden.)

De verkiezingscampagne is begonnen

Deze week is de verkiezingscampagne in Liberia officieel begonnen. Afgelopen maandag werd het startschot gegeven en ogenblikkelijk was de hoofdstad Monrovia op alle mogelijke en onmogelijke plekken behangen met affiches van de belangrijkste kandidaten voor het presidentschap. In willekeurige volgorde zijn dat: Benoni Urey (eigenaar van LoneStar, naar verluid rijkste man van Liberia, mobiele telefonie provider, leider van de om hem heen opgerichte All Liberian Party), George Weah (oud wereldvoetballer en leider van de Coalition for Democratic Change), Joseph Boakai (vice-president, leider van de regerende Unity Party), Charles Brumskine (Liberty Party) en Alexander Cummings (oud-CocaCola bestuurder, leider van het ANC, Alternative National Congres).

 De imam en de megafoon

Maar er zijn ook parlementsverkiezingen. Het House of Representatives telt 73 leden, die in evenzovele kiesdistricten worden gekozen volgens het ‘first-pass the post’ systeem. Er is geen meerderheid nodig, wie de meeste stemmen behaalt, heeft de zetel.

We togen deze week naar de provincie Bomi, die drie kiesdistricten telt. Hoofdstad is Tubmanburg, genoemd naar William Tubman, de langstzittende president van het land (1944-1971). We spraken er met allerlei mensen. De superintendent, die wordt benoemd door de president en praktisch zonder budget en ambtelijke ondersteuning de provincie moet ‘besturen’, gaf ons de verzekering dat hij er alles aan deed om de verkiezingen vreedzaam te laten verlopen. De imam, die met een megafoon dorpen was ingetrokken om de bewoners aan te moedigen zich als kiezer te registreren. De vertegenwoordigster van een gehandicaptenorganisatie, die erop toe ziet of er rekening wordt gehouden in de stembureaus dat er blinden zijn die hulp bij het stemmen nodig hebben. De jonge vertegenwoordiger van de ECC, een Liberiaanse organisatie die, ondersteund door NDI, lokale verkiezingswaarnemers traint om op de verkiezingsdag in stemlokalen de gang van zaken te observeren.

Voice of the disabled

En we spraken met journalisten van twee radiostations. Liberia telt vele tientallen ‘community radiostations’. De radio is het belangrijkste medium. Kranten worden buiten de hoofdstad Monrovia nauwelijks verspreid en gelezen, de Liberiaanse staat TV is van povere kwaliteit en is onzichtbaar in het publieke debat. De radio daarentegen wordt veel beluisterd, met name ook op telefoons, en elk station heeft vermakelijke praatprogramma’s met vaak zeer gevatte presentatoren die ook opbellers aan het woord laten. Politici of partijen hebben vaak een eigen radiostation. In Tubmanburg spraken we met Radio Bomi, dat eigendom is van de ‘community’, onpartijdig is en veel aan de verkiezingen doet met, inderdaad, praatprogramma’s en speciale doelgroep programma’s, zoals de ‘voice of the disabled’.

We spraken ook met radio Pumah, dat eigendom is van Edwin Snowe, die kandidaat is in Tubmanburg voor de regerende Unity Party. Hij heeft er blijkbaar veel geld in gestoken, want het station beschikt over een fraai kantoor en de journalisten rijden in goede, ruim met affiches beplakte, auto’s rond. Ook de manager van dit station beweerde onpartijdig verslag te doen van de verkiezingen, een opmerkelijke geloofsbelijdenis. Beide stations zenden (betaalde) jingles uit van kandidaten en ook kan er, zoals op elk radiostation in Liberia, zendtijd worden gekocht.

Let is Snowe

Over de kandidatuur van Edwin Snowe is het laatste woord nog niet gezegd. Hij is namelijk op dit moment al lid van het parlement, zij het voor een district in Monrovia. En aangezien voor een parlementslid geldt dat hij in zijn district moet wonen, maar dat deze regel eveneens geldt voor iemand die zich kandidaat stelt, lijkt het erop dat hij op twee plekken domicilie heeft. En dat kan niet volgens senator Sando Johnson, eveneens uit Bomi, van de oppositionele National Patriotic Party (NPP), die deel uit maakt van de Coalition voor Democratic Change. De leidster van deze NPP is de ‘running mate’ van George Weah: Jewel Howard-Taylor, ex-vrouw van Charles Taylor, oud-president van Liberia, die in Engeland zijn straf van 50 jaar uit zit.

Johnson heeft dan ook bij de kiesraad beroep aangetekend tegen de kandidatuur van Snowe. Deze heeft inmiddels heel Tubmanburg met affiches laten volplakken (leuze: Let it Snowe) en zit met  een opvallend campagnekantoor aan de hoofdstraat. Op radio Bomi hoorde ik een boze senator Johnson, tevens eigenaar van een hotel in Tubmanburg, zich opwinden over de kandidatuur van Snowe. Hij introduceerde een nieuwe leuze ‘Stop Snowe’. Tussen neus en lippen beschuldigde hij Snowe ervan wapens op zijn boerderij in Bomi te verbergen. De volgende dag hoorde ik op radio Pumah een aantal commentaren langs komen die het voor Snowe opnamen. Hoezo onpartijdige radiostations? Beide kemphanen hebben overigens te kennen gegeven zich bij de uitspraak van de kiesraad neer te leggen. Dat is mooi, want vreedzame verkiezingen heeft Liberia meer dan ooit nodig.