Minister onder druk en parlementariërs met de billen bloot

De afgelopen week gebeurde er van alles in Liberia. De eerste Ebola-dode sinds een paar maanden moest helaas worden genoteerd. In Monrovia, de hoofdstad. Het bevestigt wat velen vreesden: het is erg moeilijk om de heftige Ebola-uitbraak van 2014/2015 voor 100% uit te roeien.

Onderwijsminister onder druk

Het plan van de minister van Onderwijs, Werner, om, weliswaar als pilot, 50 openbare lagere scholen in het land in handen te geven van Bridge International Academies, deed zeer veel stof opwaaien. Boze vakbond van leraren, een scherpe afkeurende reactie vanuit de Verenigde Naties, politieke partijen, kranten (‘Stupid Guy’ Werner) en radioprogramma’s: van alle kanten werd de minister aangevallen. Hij zou het openbare onderwijs, een publieke taak bij uitstek, privatiseren, leraren zouden met tablets uitgerust kinderen les moeten geven wat een te hoog gegrepen technologische sprong zou zijn, ouders zouden 6 dollar per maand moeten gaan betalen enz. 

Werner wordt ingezworen als minister (foto: FrontPage Africa)

De minister verdedigde zich door dit alles te ontkennen: de scholen bleven gratis (wat ze feitelijk nu ook niet zijn), Bridge zou onder de controle van de, overigens nauwelijks bestaande, onderwijsinspectie vallen en het was toch tenslotte maar een pilot. Het is een duivels dilemma. Het onderwijs, en dat wordt alom erkend, is van een erbarmelijke kwaliteit. Om het ‘van binnenuit’ te veranderen vereist een hercules-inspanning. Grootste struikelblok is de kwaliteit en mentaliteit van de leraren, Laagbetaald, ongeschoold, corrupt en liefdeloos voor het vak. Uiteraard geldt dat niet voor allemaal, maar wel voor een zeer groot deel. Het ministerie beklemtoont dat er van privatisering geen sprake is en dat de overheid de kwaliteitsbewaking van de Bridge-interventies ter hand zal nemen. Maar aangezien die kwaliteitsbewaking nu ook al bedroevend is, begrijpt niemand, hoe dat zou moeten gebeuren.

Omweg via Boston

En uiteraard is er een groot gebrek aan geld. De pilot aanpak van Bridge zou voor het eerste schooljaar 2016/2017, inclusief aanloop, 11,7 miljoen dollar gaan kosten. Zo’n 10,3 miljoen dollar daarvan gaat naar Bridge (een multinational uit Boston die in onderwijs ‘doet’) voor een groot scala van te verlenen diensten. Geld dat van donoren moet komen, maar dat volgens de criticasters beter rechtstreeks in het onderwijs gestoken kan worden, in plaats via een omweg in Boston, waardoor veel geld weglekt. Het laatste woord is hierover nog niet gezegd.

In Kenia en Uganda is Bridge al enkele jaren actief. De resultaten zijn bemoedigend, maar er zijn ook twijfels over de aanpak, zoals uit dit artikel van de Engelse Independent blijkt. Of dit artikel uit de Mail Guardian Africa.

Website van Bridge International Academies

Gereedschapskist voor activisten

Er zijn ook goede zaken te melden. Zo produceerde NDI een ‘Step-down Toolkit on Legislative Engagement’. Een mondvol. Het is een handboek waarmee actieve belangen- en burgergroepen zich zelf kunnen trainen om beter onderlegd, met goede actiemiddelen en effectieve strategieën, voor hun zaak kunnen opkomen. Hoe ze parlementariërs onder druk kunnen zetten, de media kunnen gebruiken, een campagne moeten opzetten, buurtbewoners en dorpelingen kunnen organiseren enz. Het handboek is een neerslag van drie jaar NDI-activiteiten op het snijpunt van binnen- en buitenparlementaire actie, waarmee activisten aan de slag kunnen. De gereedschapskist heeft ook een digitaal ‘opbergvak’. Op een CD en USB stick zijn zo’n 70 ‘resource materials’ verzameld: video’s, powerpoint presentaties, werkboeken en allerhande andere les- en actiematerialen, uit alle hoeken van de wereld, die als stimulans en voorbeeld gebruikt kunnen worden. We organiseren de komende maand nog een viertal ‘train de trainers’ bijeenkomsten, waar we in totaal 100 mensen trainen die vervolgens in hun eigen dorp of actiegroep aan de gang gaan het geleerde in praktijk te brengen. Het handboek, met de ruim 70 hulpvaardige bijlagen is ook te vinden op de website van NDI.

Parlementariërs met de billen bloot

Positief is ook dat de ‘parliamentary monitoring’ organisatie IREDD die NDI ondersteunt en adviseert, haar rapport over 2014 heeft uitgebracht, ernstig verlaat door de Ebolacrisis van vorig jaar. Daarin wordt gerapporteerd wat de parlementariërs zoals hebben uitgespookt. Hoe vaak verschijnen ze op hun werk, doen ze in vergaderingen van het parlement hun mond open, dienen ze wetsvoorstellen in, stellen ze kritische vragen aan ministers enz. In Liberia houden de parlementariërs het liefst verborgen wat ze voor hun riante salarissen aan prestaties leveren. Maar nu gaan ze met de billen bloot. Het openbaar maken van hun activiteiten draagt bij aan de broodnodige transparantie, informeert kiezers over wat er met hun stem gebeurt én kan hen helpen met het uitbrengen bij een volgende stem. Het rapport over 2014 werd op een goed bezochte persconferentie gepresteerd, waarna het veel publiciteit genereerde. Het rapport over 2015 volgt volgende week. Wat naar verwachting een nog grotere publicitaire en politieke klap zal opleveren is de lancering van de ‘Liberian Lawmakers Watch’ website, eind april, waarop alle verzamelde informatie over de parlementariërs op toegankelijke wijze wordt gepresenteerd. Op dit moment werk ik hard met stafleden van IREDD om de website af te krijgen. De bèta-versie is al in de lucht, maar nog ‘under construction’. Het 2014 rapport, dat uiteraard verwerkt is in de digitale ‘scorecards’ van de individuele parlementariërs, is ook integraal op de website te vinden.

Werken aan goede schoolbibliotheken in Liberia

Deze keer heb ik een gast-blogger: Jacq Turel, mijn vrouw. 

We zijn hier al weer ruim een maand en met de Ebola ging het lang goed: al ca 30 dagen geen nieuwe Ebola gevallen. Maar deze week is het toch weer mis gegaan: een nieuwe besmetting. We wachten met spanning af of het daarbij zal blijven. Het was weer wennen in Liberia na een lange afwezigheid. En het was lastig me te wapenen tegen de onzichtbare vijand Ebola. Niemand aanraken blijft het devies. In mijn tas zitten plastic handschoenen, schoonmaakdoekjes, desinfecteerspul, voor het geval dat.

En ondertussen blijf je overal je handen wassen bij binnenkomst met licht chloor water. Soms 8x op een dag. Steeds minder vaak wordt je temperatuur gemeten bij een entree. Niet dat dat erg betrouwbaar was; ik heb toch wel regelmatig een temperatuur gehad van lager dan 34 graden.

De scholen zijn weer open

Ja, sinds een paar weken zijn de scholen weer open. Nadat ze 6 maanden gesloten waren vanwege de Ebola uitbraak. De klassen stromen langzaam weer vol, dat ging voorzichtig aan, want veel ouders waren huiverig hun kinderen weer naar school te doen. Ook hadden velen geen geld voor een uniform, omdat hun inkomsten nog lager zijn geweest dan normaal en veel prijzen zijn gestegen. Een school uniform is nou eenmaal verplicht in dit land, want goedkoper dan elke dag andere, schone kleren.

Na de succesvolle bouw van de drie schoolbibliotheken vorig jaar richt ik me nu op alle schoolbibliotheken van de 23 openbare scholen in Monrovia.

Dat is een flinke klus. Ook omdat er geen informatie is over de staat van de schoolbibliotheken en ook niet over de aanwezigheid en het niveau van de bibliothecarissen. Na mijn bezoeken aan negen schoolbibliotheken is me de staat wel zo ongeveer duidelijk. Dus heb ik een voorstel geschreven om alle 23 schoolbibliotheken te verbeteren. Daar hoort ook bij dat de bibliothecarissen allemaal meerdere keren een training krijgen en dat de bibliotheken worden opgeknapt. Dat er woordenboeken, atlassen enz. moeten komen. Dat er voor het eerst een computer komt in elke bibliotheek en dat de bibliothecarissen dus een computer training moeten volgen. Daar heb ik ook ingezet dat er in elke schoolbibliotheek een Hygiëne Corner moet komen. Een hoek waar hygiëne getraind kan worden en informatie te vinden is. De Ebola liep tenslotte ook zo uit de hand omdat zelfs de basis kennis van hygiëne ontbreekt.

Het plan is af, we hebben het verslag van de bouw van de drie schoolbibliotheken vorig jaar erbij gedaan. En nu maar hopen dat er een donor dit ziet zitten. De superintendent (wethouder) en de minister in ieder geval wel.

Welke bibliotheek heeft een woordenboek?

Mijn werk beweegt zich tussen micro-en macroniveau:

In welke staat bevinden zich alle schoolbibliotheken? Op onderzoek uit, allen bezoeken.

Wat is er nodig om ze op te bouwen tot goede bibliotheken?

Waar vinden we het geld daarvoor? Welke donoren ?

Het schrijven van het voorstel om alle 23 bibliotheken op te knappen.

Overleg met de minister over dit plan.

Zijn er overal bibliotheken?

Zijn er overal bibliothecarissen?

Wat is hun niveau?

Telkens afstemming met het hoofd van het openbaar onderwijs, de superintendent.

Hoe wordt de schoolbibliotheek gebruikt in de school?

Kan de bibliothecaris een link leggen met wat de leraren in de klas doen en welke materialen er in de bibliotheek zijn om het lesgeven te verbeteren?

Welke bibliotheek heeft wel een woordenboek? Hoe zorgen we dat die niet gestolen worden?

Hoe zorgen we dat die vrijwillige onbetaalde bibliothecaris zonder enig inkomen maar met talent en enthousiasme toch naar de bibliotheek kan komen?

Sinds vorig jaar is er een nieuw hoofd van de school bibliothecarissen.

Dus werk ik nu samen met hem in het kantoor van het openbaar onderwijs. We zijn samen aan het onderzoeken hoe de staat is van alle schoolbibliotheken op de openbare scholen.

De bibliotheken liggen verspreid over heel Monrovia, dat is niet te doen op m’n fiets. Het openbaar vervoer bestaat hier vooral uit privé-taxi’s, die zijn geen optie meer voor me sinds de Ebola, dus hebben we een auto nodig als we ergens naar toe moeten. Dat is heel lastig. Gelukkig kunnen we af en toe de auto van de superintendent gebruiken, maar je weet nooit wanneer hij die nodig heeft.

Miranda

Ineens heb ik twee maanden lang een Amerikaanse lerares, Miranda, gespecialiseerd in leren lezen en schrijven aan mijn zijde. Het lees en schrijf niveau van de Liberianen is over het algemeen erbarmelijk. Wat blijkt: de leraren weten niet hoe ze de kinderen moeten leren lezen. Dat is natuurlijk al lang bekend. Veel leraren zijn leraar geworden tijdens de oorlog, zonder enige goede opleiding. Daarna is het onderwijs nog niet verbeterd, dus al 30 jaar is het bijzonder slecht gesteld. De leraren en ouders weten niet beter dan dat je leert lezen zonder te leren hoe een letter klinkt. De ontwikkelingsclub van Amerika (USAID) heeft met miljoenen dollars een Liberian Training Teachers Program gedraaid de afgelopen 4 jaar. Hoe kan het dat de verbeteringen niet merkbaar zijn in de klassen? Daar zijn vele redenen voor.

 Ik heb geen miljoenen  ter beschikking, maar zie wel dat je niet alleen met een plan van bovenaf kan komen. Je moet vanuit de klassen zien wat er mis gaat en kijken wat je daar aan kan doen.

 Dus is Miranda op mijn verzoek gaan kijken op de A. Glenn Tubman school. De eerste school waar ik de schoolbibliotheek heb gebouwd. Die is er nog en in goede staat, dankzij de onvolprezen Elizabeth. Daar ligt wat lesmateriaal, daar zijn leesboeken. Maar waarom gebruiken de leraren dat nauwelijks.

Wat doen de leraren in de klassen en wat is er nodig om het ontbrekende gat te vullen in het leren lezen.

Precies daar zijn we nu druk mee. Miranda is wezen observeren in de klassen en maakt nu het missende lesmateriaal. Ik kocht een nieuwe lamineermachine. De vorige is uit een andere bibliotheek gestolen tijdens de Ebola crisis. Ik kocht een printer, cartridges, papier, plastic. Aan de slag.

Miranda is vorige week al begonnen om tijdens de pauzes, wanneer de bibliotheek vol stroomt, de kinderen te leren hoe een letter klinkt. Dat weten ze niet. Ja ze moeten het alfabet erin stampen, maar niemand leert ze dat een letter een klank heeft. Een m, klinkt als een mmm. Spel eens “mat” als je dat niet weet? “Em a tee”. Nee, begin met mmm…  a, m.. a, ma  t, ma t mat. En een plaatje erbij.

Miranda

Small, small

Kortom, ik weet niet wat Miranda allemaal nog van plan is, morgen ga ik kijken in de bibliotheek.  En ze betrekt natuurlijk de bibliothecaresse Elizabeth erbij, maar de leraren overtuigen is een ander verhaal. Die houden het liefst vast aan wat ze gewend zijn. Alle extra werk is ze teveel. Verschillende niveaus in je klas? Daar houden ze geen rekening mee. En nu nog het hoofd van de school er weer goed bij betrekken. En dan maar kijken hoever we komen. Small, small, blijft het beste in Liberia. Voorlopig hangen de kinderen aan Miranda’s lippen.

Vorige week belde er via een vriendin weer een andere lerares op, ze heeft ook tijd om te helpen. Ze woont aan de andere kant van de stad. Dan gaan we op een andere lagere school daar kijken of we net zoiets kunnen doen, lijkt me.

Alle ballen in de lucht

Ondertussen moet ik alle ballen in de lucht houden: het voorstel tot verbetering van alle 23 schoolbibliotheken bij de donoren krijgen, dus is er een auto…? Daarna proberen een gesprek bij elke donor te regelen. De superintendent op de hoogte brengen van onze  in het leesonderwijs.

De nieuwe vergadering van de schoolbibliothecarissen voorbereiden.

Schoolbibliotheken bezoeken, als er een auto is. Als er benzine is.

De bibliothecarissen vergaderen

We hebben na veel moeite een vergadering gehouden voor alle schoolbibliothecarissen. Er waren 16 van de 23 scholen aanwezig.

Niet slecht vonden wij. De meesten kenden elkaar niet. Ze moesten even met z’n tweeën elkaar interviewen en daarna elkaar presenteren aan de groep. Dat werkte verfrissend. We hebben ze allemaal een vragenlijst voorgelegd waar we hopelijk een hoop informatie uit kunnen halen. Voor de volgende keer (we gaan maandelijks vergaderen) willen we dat ze een inventarislijst maken van alle boeken die ze extra, teveel of verkeerd hebben en zouden willen ruilen voor andere boeken.

Ondertussen vragen ze allemaal om woordenboeken. Die verdwijnen echter binnen een oogwenk uit de bibliotheken. 

Zie de Facebook-pagina van Jacq Turel: Good Libraries Liberia.