Ebola is een besmettelijke ziekte die tot de dood kan leiden. Artsen zonder Grenzen heeft de afgelopen jaren meerdere ebola-uitbraken bestreden en honderden mensen ervoor behandeld.
HOE RAAK JE BESMET MET EBOLA?
Overdracht van ebola tussen mensen gebeurt als je in aanraking komt met lichaamssappen (zoals bloed of uitscheidingen als braak of ontlasting), meestal tijdens het verzorgen van de zieke. Of het om ebola gaat, kan alleen bevestigd worden via 5 laboratoriumtesten. Ebola werd voor het eerst in 1976, in het toenmalige Zaïre, vastgesteld. Het virus leeft waarschijnlijk in vleermuizen, die andere dieren kunnen aansteken en uiteindelijk ook mensen. Het ebolavirus bestaat uit 5 varianten, vernoemd naar de plaats van oorsprong: Bundibugyo, Ivoorkust, Sudan en Zaïre; deze kunnen ziekte en dood bij mensen veroorzaken. De vijfde variant, Reston kan wel mensen aansteken, maar daarvan zijn geen gevallen van ziekte of overlijden bekend.
Hoe behandel je mensen voor ebola? En hoe voorkom je dat je zelf besmet raakt? We leggen het hieronder uit:
Ebolabehandelcentrum van Artsen zonder Grenzen
EBOLA BESTRIJDEN IN HET KORT
- Behandelunits opzetten
- Medisch en ondersteunend personeel trainen in behandeling en in strikte preventieve maatregelen om te voorkomen dat jezelf besmet raakt
- Team opzetten dat mensen opspoort die in contact zijn geweest met iemand die met ebola is geïnfecteerd (contact tracing team)
- Netwerk van mensen opzetten die de ontwikkeling van de epidemie volgen
- Een alarmeringssysteem opzetten en regelen dat mensen die symptomen vertonen naar behandelunits worden doorverwezen
- Voorlichting geven over wat ebola is en hoe je besmetting voorkomt
- Versterken van maatregelen om infectie te voorkomen in plaatselijke medische voorzieningen
- Epidemiologisch onderzoek van gevallen om inzicht te krijgen van de keten van verspreiding van ebola
EBOLAZIEKEN BEHANDELEN
Het virus verlamt het immuunsysteem. Tussen besmetting en ziek worden (incubatietijd) kan 2 tot 21 dagen liggen. De ziekte begint als een griep met koorts, hoofd-, keel- en spierpijn. Daarna beginnen mensen over te geven, lijden ze aan diarree, soms huiduitslag, verminderd functioneren van nieren en lever. Een derde stadium is (hevig) bloeden: in het braaksel, ontlasting, van neus of tandvlees. De medische zorg is op symptoombestrijding gericht, ervoor te zorgen dat mensen niet verzwakt raken en uitgedroogd raken zodat hun lichaam antistoffen kan aanmaken om tegen het virus te vechten. De kans op overlijden is, afhankelijk van de ebolavariant 25 tot 90 procent. Er zijn geen specifieke medicijnen voor en er is nog geen vaccin goedgekeurd voor toepassing op mensen. Er wordt een vaccin ontwikkeld om te voorkomen dat je ziek wordt nadat je aan het ebolavirus bent blootgesteld.* Het moet binnen 48 uur toegediend worden en werkt niet voor iemand die al ziek is.
VERSPREIDING EBOLA VOORKOMEN
Om verdere verspreiding van het virus te voorkomen is de eerste prioriteit om (vermoede) gevallen van ebola te isoleren. Daarvoor is het nodig iedereen op te sporen die in contact met iemand kan zijn geweest die ebola heeft of kan hebben zodat zij anderen niet besmetten. Ten tweede moet je ervoor zorgen dat mensen die aan ebola zijn overleden veilig worden begraven. In de laatste uren voor de dood wordt het virus namelijk extreem besmettelijk waardoor het gevaar van overdracht via het lichaam van de overledene groot wordt. Mensen die de begrafenis bijwonen kunnen dan besmet raken en het virus onbewust (aangezien het tussen 2 en 21 dagen kan duren voordat je zelf symptomen van ebola vertoont) doorgeven aan anderen in hun omgeving. Om besmetting tijdens de begrafenis te voorkomen is het daarom cruciaal dat het lichaam wordt ontsmet en diep wordt begraven door mensen die hierin speciaal getraind zijn. Daarnaast zijn voorlichting en hygiënemaatregelen uiterst belangrijk. Er zijn geen specifieke medicijnen voor en er is nog geen vaccin goedgekeurd voor toepassing op mensen. Er wordt een vaccin ontwikkeld om te voorkomen dat je ziek wordt nadat je aan het ebolavirus bent blootgesteld dat binnen 48 uur toegediend moet worden om effectief te zijn. Het werkt niet voor iemand die al ziek is.Denk bij hygiënemaatregelen aan het uitdelen van water, chloor, zeep en handschoenen in medische voorzieningen en handwaspunten plaatsen waar veel mensen met elkaar contact hebben zoals scholen, kerken, moskeeën.
ALS HULPVERLENER BESCHERMEN TEGEN BESMETTING
Tijdens een ebola-uitbraak zijn het vooral de mensen die de zieken verzorgen die besmet raken, zoals familieleden of medisch personeel. Daarom moeten strikte regels gevolgd worden: verzorgers moeten een waterproof pak en handschoenen dragen, een masker en beschermende bril. Bij het verlaten van de verpleegafdeling moet alles ontsmet worden. Hiervoor gelden strenge procedures en protocollen, niet alleen voor de kleding van de verzorgers, maar ook voor al het materiaal dat gebruikt wordt. Onze ebolabehandelcentra zijn zo opgezet dat ze een zo veilig mogelijke werkomgeving bieden voor ons personeel: zoals genoeg ruimte tussen de patiënten, een duidelijke scheiding tussen hoge- en lage-risicozones, goede verlichting, veilige afvalverwerking en continu schoonmaken en desinfecteren van de verpleegafdelingen. Hulpverleners mogen maar een beperkte tijd in de hoge-risicozones verblijven. Om te voorkomen dat mensen uitgeput raken, werken ze enkel 4-6 weken achter elkaar in de kliniek. De beschermende pakken die zij moeten dragen zijn zwaar, ongemakkelijk, het wordt enorm heet in de pakken en het omgaan met verdriet en de strenge hygiënemaatregelen trekken een zware mentale wissel. Ook hebben we een buddysysteem waarbij de een op de ander let op tekenen van vermoeidheid.
In speciale klinieken worden patiënten afgezonderd en intensief behandeld. De beschermende kleding kan nogal intimiderend zijn. Hulpverleners proberen daarom veel met de patiënten te praten en vaak oogcontact te zoeken. © Sylvain Cherkaoui/Cosmos
ARTSEN ZONDER GRENZEN EN EBOLA
Artsen zonder Grenzen heeft in bijna alle gerapporteerde ebola-uitbraken van de afgelopen jaren een hulpoperatie opgezet, onder meer in Gabon, Uganda, Democratische Republiek Congo, Congo-Brazzaville, Sudan, Angola en in 2014 in Guinee, Liberia en Sierra Leone. Gelukkig waren er mensen die de ziekte overleefden. Zij waren volledig hersteld en konden terug naar huis. Onze teams volgen strikte veiligheidsvoorschriften en -procedures om besmetting te voorkomen tijdens het behandelen van ebolazieken, zoals het dragen van beschermende kleding, strikte hygiëne en desinfectie van kleding en materiaal. Ook voor hulpverleners die in ebolaklinieken hebben gewerkt, gelden maatregelen bij terugkomst. Ze mogen alleen naar huis als zij geen symptomen vertonen en moeten op rijafstand van een ziekenhuis blijven dat de capaciteit heeft ebola te behandelen met de juiste veiligheidsmaatregelen en die eventuele besmetting met ebola kan uitsluiten.
Wij zijn de enige mensen die fysiek contact hebben met de mensen. We proberen ze daarom zoveel mogelijk toch aan te raken, om hen minder eenzaam te laten voelen. Want niemand raakt hun verder aan, het is erg moeilijk voor ze.”
Monja Sayah, verpleegkundige
Geen opmerkingen:
Een reactie posten