Kerst en oud/nieuwjaar zit er weer op. Het waren een
genoeglijke twee weken waarin ons kleine gezin herenigd was en volop heeft
genoten van mooie, tropische stranden, die er buiten Monrovia te vinden zijn
In het zeer christelijke Liberia wordt kerstmis uiteraard
gevierd, maar toch weer anders dan in Nederland. Zoals in verreweg de meeste
(christelijke) landen houden ze het bij één dag, en dat is wel net zo prettig.
De (vele) kerken zitten vol, maar wat daar precies gebeurt weet ik niet, want
mijn nieuwsgierigheid naar het Liberiaanse leven reikt niet tot in de kerk. Ik
heb in mijn leven genoeg godshuizen van binnen gezien.
De dagen voor kerstmis is er al sprake van een kerstsfeer.
Straatverkopers lopen rond met plastic kerstbomen en ballen, rond overheidsgebouwen
hangen lichtjes en groen-rode banieren en in supermarkten staan kerststalletjes
met het bekende familietafereel. Het regenseizoen is definitief voorbij en dat
betekent dat vele huizen en gebouwen een verse laag verf krijgen om de
regensporen uit te wissen. En op de paar belangrijke wegen worden de gaten
gevuld die de massale regenval heeft veroorzaakt.. Het afval dat overal in
hopen ligt wordt wat consequenter opgeruimd. Zoals in Noordwest-Europa de
historie van het kerstfeest ligt in de feest van het licht, het weer gaan
lengen van de dagen, zo markeert kerstmis hier het begin van het droge seizoen.
Niet ‘merry christmas’ maar ‘compliments of the season’ is de meest gehoorde wens die men tegen elkaar rond
de kerst uit spreekt.
In Liberia is 25 december een echte feestdag. Jong en oud
lopen in nieuwe, zeer kleurrijke kleren te pronken en dragen opvallende
zonnebrillen op het voorhoofd gedragen. En er zijn (kinder)feesten, waarbij
volop wordt gegeten en gedanst. Traditioneel is dat kinderen met tromgeroffel
langs de deuren gaan en dan wat geld of snoep krijgen toegestopt.
Geen oud-, maar nieuwsjaarsfeest
GroenLinks kan tevreden zijn. Oudjaar wordt hier niet met
knallend vuurwerk gevierd. Het is vooral op 1 januari dat de kurk van de fles
gaat en er uitgebreid gegeten en gedanst wordt en overal muziek schalt. Niet
alleen in familiekring, maar ook op straat. We kwamen op nieuwjaarsdag terug
van een korte strandvakantie. Bij elk dorp dat we passeerden was er een
feestelijke stemming met dansende jongeren langs de weg.
Op mijn werk was al aangekondigd door mijn Liberiaanse
collega’s dat op 2 januari weinig zinvols van hen was te verwachten omdat de
verwerking van alle drank en spijzen ‘the day after’ plaats zal vinden. En
inderdaad, het was erg rustig die dag, niet alleen op kantoor, maar in de hele
stad.
Geen kritiek maar complimenten
Dat oudjaar nauwelijks wordt gevierd betekent niet dat er
niet wordt teruggekeken. De meeste kranten hadden (kritische) terugblikken. Een
krant legde alle minister langs een soort effectiviteitsmeetlat en het
resultaat was nogal wisselend. Het algemene beeld is dat er te veel wordt
beloofd en te weinig wordt gepresteerd. Met name het gebrek aan resultaat in de bestrijding van de corruptie
loopt al een rode draad door alle beschouwingen heen. Vooruitgekeken wordt er
ook. De president, Ellen Johnson Sirleaf, hield een nieuwjaarstoespraak en werd
in enkele kranten geïnterviewd. Geconfronteerd met de toenemende kritiek in
eigen land op het beleid van haar regering verzuchtte ze dat mensen geduld
moesten hebben en dat het meer zou helpen om complimenten te geven dan kritiek
te leveren. Als reactie op het verwijt dat er 20.000 nieuwe arbeidsplaatsen
beloofd waren antwoordde ze dat de regering de voorwaarden daarvoor aan het
scheppen was en dat ze daar zelf ook een steentje aan bij droeg door maar
liefst 27 mensen op haar boerderij te laten werken...
Een ontmoeting met de presidentiële bewaking
Met de president werden we vanmiddag op heel andere wijze
geconfronteerd. Nietsvermoedend reden we de Tubman Boulevard op, een van de
twee grote uitvalswegen die Monrovia telt. Het was rustig op de Boulevard, maar
dat is voor de zondagmiddag niet ongewoon. Hoewel, achteraf gezien misschien
toch iets té rustig. Na een meter of driehonderd kwam er een zwarte,
geblindeerde, gepantserde four-wheel-drive naast onze auto rijden. Een vent
leunde uit het raam, bonkte op onze auto en gebaarde ons te stoppen. Had ik een patserige Monroviaan gesneden? Ik stopte en meteen sprong er een jonge
vent in uniform op de achterbank. Was het dan een overvaltruc op klaarlichte
dag? Maar nee, we moesten naar het huis van de president rijden, zo deelde hij
ons mee. Waren we dan op deze originele wijze uitgenodigd voor een kopje thee?
Dat bleek, helaas, ook niet het geval te zijn. We hadden zo ongeveer de
zwaarste overtreding begaan die mogelijk is op de openbare weg in Liberia: het
konvooi van de president ‘doorbroken’. En daar moesten we bij
 |
| Tubman Boulevard |
zijn ‘boss’, het hoofd van de presidentiële bewaking, voor op
het matje komen. Hij maande ons een politieauto met zwaailicht over de linker
weghelft te volgen, wat lekker opschoot, want ieder auto week opzij. Bij het huis
van de president aangekomen, een zwaar door UN-blauwhelmen bewaakte villa,
werden we langs de weg gezet en gebaarden vier bewakings-types, die overal ter
wereld dezelfde kapper en kledingadviseur lijken te hebben, ons uit te stappen.
We waren gearresteerd. Waarom dan? We hadden niet alleen de presidentiële
konvooi doorbroken, we waren ook nog driehonderd meter lang haar tweede
volgauto geweest. Ik moest mijn (Liberiaans) rijbewijs afgeven en ik zou een
forse boete moeten betalen. Maar heren, zo wierpen wij tegen, hoe moesten wij
weten dat de presidentiële stoet langs kwam? En wisten jullie trouwens dat
in Nederland de premier Mark Rutte wel eens op de fiets naar zijn werk gaat?
Natuurlijk wisten ze dat niet. En trouwens ‘this is Africa’. Er ontspon zich
bij tijd en wijle pittige woordenwisseling tussen het hoofd van de
presidentiële bewaking en een Nederlands stel dat van nature slecht tegen
autoritair gedrag kan. Gearresteerd worden én een boete krijgen, hoe verhoudt
zich dat tot elkaar? Het is toch het één of het ánder? Op grond van welk
wetsartikel? We mochten nog van geluk spreken, zo werd ons te verstaan gegeven,
want in ‘the time of President Charles Taylor they shoot you in the car’. Ja,
maar die is dan ook niet voor niets, toevallig in Nederland, tot 50 jaar
veroordeeld, beten wij hem toe. Langzaam, maar zeker groeide het wederzijdse
begrip. Natuurlijk, wij respecteren de Liberiaanse wetgeving. En ja, het werd
hen duidelijk dat van enige opzet geen sprake was. Het einde van het liedje was
dat we nu gewaarschuwd waren en na elkaar de hand te hebben geschud, onze weg
konden vervolgen.
