President Sirleaf opvolger van Ban Ki-moon?

(Dit is voor enige tijd mijn laatste blog, omdat ik niet in Liberia ben. Zodra ik terug ben, zal ik weer wekelijks een bericht posten.)

Eind september waren er enkele gebeurtenissen in en buiten Liberia, die zo op het eerste gezicht niet direct iets met elkaar te maken hebben, maar bij nader inzien wellicht toch wel.

De eerste vond plaats  in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Nu staat de VN de laatste tijd volop in het nieuws (70-jarig bestaan, de Nederlandse koning die wel even het vaderland de Veiligheidsraad in zou  kletsen, crises in het Midden-Oosten, het klimaat en de voortdurende MH-17 discussies) maar dat er ook nog een resolutie op 17 september werd aangenomen, die een afgeslankte United Nations Mission In Liberia (UNMIL) na 1 juli 2016 mogelijk maakt, haalde alleen de krantenkolommen van de Liberiaanse pers.

VN-Resolutie

UNMIL startte in 2003 met zijn peacekeeping in Liberia, nadat de 13 jaar durende burgeroorlog was beslecht met een bestand en het gedwongen vertrek van president Charles Taylor. Er werden 15.000 VN-blauwhelmen in Liberia gestationeerd die de verschillende –tot voor kort- strijdende fracties koest moesten houden. Anno 2015 is het aantal blauwhelmen geslonken tot 3590. Aanvankelijk zag het er naar uit dat de militaire missie in 2016 geheel zou zijn afgebouwd, maar met resolutie 2239 besloot de Veiligheidsraad in september dat er na 1 juli 2016 nog 1240 militairen in Liberia aanwezig zullen zijn. De resolutie bevat die typisch internationaal-politieke bewoordingen, zoals deze  overweging:

Welcoming the overall progress towards restoring peace, security and stability in Liberia, commending the enduring commitment of the people and Government of Liberia to peace and to developing democratic processes and institutions and initiating important reform efforts, recognizing the effective response by the Government of Liberia, including with support from the international community, to the Ebola epidemic in Liberia and, in this regard, the resilience of the people and Government of Liberia and its security institutions and calling on all Liberian stakeholders to intensify momentum towards achieving greater social cohesion,

Rooskleurige bewoordingen

Op grond van dit soort overwegingen meent de Veiligheidsraad dat verdere afslanking verantwoord is, al blijft de UN dus wel aanwezig om met een klein peloton blauwhelmen de veiligheid van burgers te waarborgen en om met adviseurs bij te dragen aan de noodzakelijke hervormingen van justitie, politie en leger.

In vrij rooskleurige bewoordingen worden de verdiensten van de Liberiaanse regering geschetst:

Welcoming the overall progress towards restoring peace, security and stability in Liberia, commending the enduring commitment of the people and Government of Liberia to peace and to developing democratic processes and institutions and initiating important reform efforts, recognizing the effective response by the Government of Liberia, including with support from the international community, to the Ebola epidemic in Liberia and, in this regard, the resilience of the people and Government of Liberia and its security institutions and calling on all Liberian stakeholders to intensify momentum towards achieving greater social cohesion,

Gevangenis in Liberia (bron: dehaannews.blogspot.com)

Nu valt er heel veel in te brengen tegen deze rooskleurige voorstelling van zaken, en dat gebeurt ook volop in de Liberiaanse media en de vele rapporten van internationale organisaties. Zoals het meest recent  de ellendige situatie in de gevangenissen waar Amnesty International eind september de staf over heeft gebroken.

Verzoening?

Vlak na de VN resolutie schrijft president Johnson Sirleaf een brief aan het Huis van Afgevaardigden waarin zij verantwoording aflegt over wat haar regering heeft gedaan met de aanbevelingen die de Truth and Reconciliation Commission of Liberia (TRC) in haar 470 blz. tellende rapport, dat in 2009 verscheen. Deze commissie werd, naar Zuid-Afrikaans voorbeeld, ingesteld na de burgeroorlog om de misdaden te onderzoeken, schuldigen aan te wijzen, sancties voor te stellen en suggesties te doen hoe de wonden geheeld kunnen worden.

Er is veel kritiek, niet in de laatste plaats van de voorzitter van deze TRC, op hoe de regering van Sirleaf met dit rapport is omgesprongen. Het is namelijk verdwenen in de ondersta la van het bureau dat het meest ver weg stond van haar presidentiële kamer in het ministerie van Buitenlandse Zaken. (Het foeilelijke presidentiële paleis verkeert al decennia lang in deplorabele staat). Een belangrijke reden is ongetwijfeld dat de president herself op de lijst staat van 49 Liberianen (zie het rapport, blz. 361, nr 11) die 30 jaar lang geen publieke functie zouden mogen bekleden.

Obligate opsomming

Dat zij nu die brief heeft geschreven, vlak na de VN-resolutie, is opmerkelijk. Zij lijkt daarmee aan te willen sluiten bij de positieve waarnemingen uit de resolutie, De brief is overigens een van de meest obligate opsommingen van nietszeggende algemeenheden die ooit op een presidentieel briefpapier zijn verschenen. Er wordt geen enkele serieuze poging gedaan om verantwoording af te leggen over wat de regering Sirleaf de laatste zes jaar met de aanbevelingen heeft gedaan, of wat ze van plan is alsnog te gaan doen.

VN Algemene Vergadering

Vervolgens beklimt Sirleaf op 29 september het spreekgestoelte om de 70^ste Algemene Vergadering van de VN toe te spreken. Zij bedankt, terecht, de internationale gemeenschap om de steun die verleend is aan Liberia in de strijd tegen de Ebola. En zegt dat er voortgang wordt geboekt met de implementatie van het Post Ebola Economic Stabilization and Recovery Plan. Tot nu toe is praktisch iedereen dat ontgaan, maar wat niet is kan nog komen. Wel duiken er steeds berichten op dat een groot deel van het vele geld dat er in de bestrijding van Ebola is gestopt, in verkeerde zakken is verdwenen. Nog steeds is daar op geen enkele wijze verantwoording over afgelegd.

Maar wellicht het meest opvallend is dat ze met enkele zinnen aandacht besteed aan de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de VN. ‘At seventy, only three women have served as President of the General Assembly, one of them being our compatriot many years ago, Mrs. Angie Brooks Randolph. Only a few women continue to serve as special representative of the Secretary General and not a single woman has ever served as Secretary-General.’

Opvolging Ban Ki-moon

Het laatste deel van dit citaat sluit aan bij de berichten die in de Liberiaanse media de laatste tijd de ronde doen dat ze de ambitie zou hebben om Secretaris-Generaal Ban Ki-moon in 2016 op te volgen. Ook in andere media, zoals de website van de Washington Times duikt haar naam als kanshebber op. Als dit scenario werkelijkheid zou worden, zou ze voor het laatste jaar van het presidentschap worden opgevolgd door de huidige vice-president Joseph Boakai, die zich overigens al heeft gekandideerd voor de presidentsverkiezingen die in het najaar van 2017 worden gehouden. Tot nu toe is deze Boakai als kansloos betiteld, maar dat wordt natuurlijk anders als hij als zittend president de strijd aangaat.

Joseph Boakai

Maar het is en blijft gespeculeer. Sirleaf is ongetwijfeld ambitieus. En zal, zoals velen op hoge posities die zich door hielenlikkers laten omringen, een verwrongen zelfbeeld hebben.

Zij lijkt me volslagen kansloos. Vergelijkbaar met haar landgenoot Musa Bility, voorzitter van de Liberiaanse voetbalbond, die zich in juni meldde als kandidaat-opvolger van Sepp Blatter…

Niettemin, het wordt hoog tijd dat Sirleaf’s weinig glorieuze prestaties in Liberia wat meer wereldwijde aandacht krijgen. Evenals  de aanbeveling van de Truth and Reconciliation Commission.