President Weah moet vol aan de bak

Het zal niemand zijn ontgaan in Nederland dat George Weah het tot president van Liberia heeft geschopt. Tot nu toe was er weinig aandacht voor het boeiende verkiezingsproces dat Liberia vanaf augustus in zijn greep hield. Maar kranten, radio en TV berichtten deze week over zijn triomf. Na 98% van de stemmen geteld te hebben, deelde de Nationale Kiesraad (NEC) op 28 december mee dat hij was gekozen met 61,5% van de stemmen. Ik zat op mijn hotelkamer naar de live-stream van de NEC-persconferentie te kijken. Onmiddellijk na de mededeling dat hij had gewonnen, vulde de Tubman Boulevard, de toegangsweg naar het centrum waar mijn hotel aan ligt, zich met juichende, dansende mensen. Jong en oud, mannen en vrouwen, jongens en meiden lieten de emoties de vrije loop. En hoewel je als verkiezingswaarnemer neutraal moet zijn, liepen bij mij ook de rillingen over de rug. Het was een spontane uitbarsting van vreugde van zijn aanhang, die hier 12 jaar lang, met twee verloren verkiezingen, op heeft moeten wachten.

Winst in 14 van de 15 provincies

De aanhang van Weah is meestal gekenschetst als kansloze stadsjongeren en bewoners van de sloppenwijken in de hoofdstad Monrovia, waar een derde van de bevolking van Liberia woont.

Daar is met deze verkiezingen niet langer sprake van. Weah won glansrijk in 14 van de 15 provincies. Soms met verbluffende cijfers zoals 90,1% in Grand Kru, 88,8% in Sinoe, 88,5% in Grand Gedeh, 85,3% in River Cess en 81,3% in Maryland. De gemiddelde lezer van dit blog zegt deze namen natuurlijk niets, maar dit zijn allemaal vrij dunbevolkte provincies in het zuidwesten van land. Ver weg van Monrovia, niet alleen in afstand -over slechte wegen-, maar ook in politieke aandacht en geldstromen. Geen wonder dat de kandidaat van de regerende Unity Party, vice-president Boakai hier geen voet aan de grond kreeg. Dat kreeg hij alleen in de noordoostelijke provincie Lofa, waar zijn wieg ooit stond. Het was de enige provincie die hij (zeer ruim) won met 84,1%.

Helverlicht stemlokaal

De 2^de ronde van de verkiezingen werd gehouden op 26 december, 2^de kerstdag, maar daar doen ze in Liberia niet aan. Door de wekenlange uitstel van die 2^de ronde, vanwege procedures die waren aangespannen door verliezende partijen, was de opwinding die verkiezingen met zich meebrengt, wel wat weggeëbd. In de week voor de verkiezingen was er nauwelijks sprake van enig (vreedzaam) campagnegeweld. Boakai liet zich eigenlijk niet zien; Weah deed in korte tijd nog enkele hoofdsteden aan in de dichtbevolkte provincies, zoals Bong en Nimba. Het was de dag na kerstmis, een dag waarop veel Liberianen moeten bekomen van feestelijke inspanningen als de kerkgang en familiebijeenkomsten, vaak in het dorp waar men vandaan komt, en waar dan niet kan worden gestemd.

Bovendien ging het nu maar om één verkiezing tussen twee kandidaten, terwijl op 10 oktober de mensen niet alleen een keuze moesten maken uit 20 presidentskandidaten, maar ook nog een stem moesten uitbrengen op een kandidaat voor het Huis van Afgevaardigden.  

Dit alles leidde ertoe dat de opkomst met 56% beduidend lager was dan op 10 oktober (75,2%).

Met een collega uit Nigeria, die werkzaam is bij de kiesraad aldaar, bezocht ik een aantal stembureaus in het noordelijke deel van Monrovia. Toen de stemlokalen opengingen om 8 uur stonden er weliswaar al kiezers te wachten, maar beduidend minder dan in oktober. Dat zou de hele dag zo blijven. Korte rijen, de stem was snel uitgebracht, de politiemensen die buiten een oogje in het zeil moesten houden, hadden een lazy day. Bij het sluiten van de stembussen om 6 uur was er geen haastig aanlopende kiezer meer te bekennen. En ook het tellen van de stemmen was snel gebeurd. Moesten wij op 10 oktober tot 3 uur ’s nachts waakzaam de handelingen van de stembureauleden volgen, nu was het om 8 uur gepiept.

De stembus is zojuist nog bij daglicht geleegd 

We hadden overigens wel, toevallig, een a-typisch stembureau uitgezocht om het tellen der stemmen te observeren. Het was een ruim en helverlicht schoollokaal, waar wij in oktober het cruciale tafereel in het licht van zaklantaarns moesten zien te volgen. Minstens zo bijzonder was dat Boakai het ruim won van Weah (190-100), en dat was een van de weinige stemlokalen in Monrovia waar dat gebeurde.

Boakai leest zijn nederlaagtoespraak voor

Hoffelijke nederlaagtoespraak

De verliezende Boakai, die eigenlijk al voor de verkiezingen het hoofd had laten hangen, gaf zich snel gewonnen. Ik was vandaag bij zijn ‘nederlaagspeech’, die hij voor het partijkantoor van de Unity Party uitsprak. Daar waren zo’n 100 journalisten en even zovele UP-aanhangers bij. Het was een emotionele gebeurtenis, menig traantje werd weggepinkt. In een zeldzaam hoffelijke toespraak vertelde hij Weah gefeliciteerd te hebben en hem behulpzaam te willen zijn bij de overdracht. Boakai benadrukte een aantal keren dat de verkiezingen vreedzaam waren verlopen, dat het volk had gesproken en dat er aan een betere toekomst voor Liberia gewerkt moest worden. Hij raakte een tere snaar door zijn partij op te roepen, ik zeg het even in mijn eigen woorden, zichzelf opnieuw uit te vinden. Want anders dan de naam doet vermoeden, was de Unity Party allesbehalve een eenheid. Gedurende de campagne spraken vooraanstaande partijleden met verschillende monden; sommigen liepen over naar de partij van Weah. En het ergste van alles: de aftredende UP-president Ellen Johnson-Sirleaf had geen vinger uitgestoken om Boakai in zijn campagne te steunen. Elke UP-aanhanger gaf de laatste weken fors op haar af en beschuldigde haar ervan Weah te steunen. Uiteraard heeft ze zich daar nooit over uitgesproken, maar zes dagen voor de verkiezingen gaf ze toch een duidelijke hint in die richting. Ze was in Gbarnga om het begin te markeren van de aanleg van een weg van Gbarnga naar Salayea. Salayea ligt in… Lofa, het bolwerk van Boakai. Maar ze nodigde niet Boakai, maar Weah uit, die ‘toevallig’ in de buurt was, om de eerste spade in de grond te steken… In zijn afscheidsspeech weigerde Boakai dan ook de naam van de president uit te spreken.

Weah en Johnson-Sirleaf scheppen er lustig op los

Historische verkiezingen

Het waren historische verkiezingen. Voor het eerst in de geschiedenis is een ‘indigeous’ Liberiaan in vrije en eerlijke verkiezingen (wat dát waren ze) tot president gekozen.

De komende weken zal het feest zijn voor de CDC-aanhangers, zo heeft de partij aangekondigd. Op 22 januari wordt Weah geïnstalleerd. Vanaf dat moment zullen alle ogen ánders op hem gericht zijn. Gaat hij zijn belofte waarmaken om de verstikkende corruptie aan te pakken? Om het onderwijs en de gezondheidszorg veel beter te laten functioneren? Wie zal hij als ministers benoemen: besmette namen uit het Charles Taylor-verleden of jonge, onkreukbare professionals? Welke ruimte krijgt zijn met hem gekozen vicepresident Jewel Howard-Taylor, de ex-vrouw van Charles Taylor? Welke economische politiek gaat hij voeren om de vele natuurlijke rijkdommen van Liberia ten goede te laten komen aan de sociale ontwikkeling in eigen land? Hoe gaat hij werk maken van zijn opmerking dat het prima is als Liberianen naar Europa of de VS emigreren? En hoe denkt hij zijn beloften te kunnen financieren met een staatsbegroting van rond de 550 miljoen dollar per jaar? Vragen, waar niemand in Liberia op dit moment antwoord op kan geven. Na 22 januari zal Weah, die beroemd en geliefd is geworden door met zijn voeten te spreken, met woorden én daden vol aan de bak moeten om de enorme verwachtingen van zijn kiezers waar te maken.

De laatste ronde: wordt het Weah of Boakai?

Dinsdag 26 december is de tweede ronde van de presidentsverkiezingen in Liberia. Als Long Term Observer (LTO) ben ik vanaf eind juli, met enkele weken onderbreking in november, in Liberia.

Zoals ik in mijn eerdere blogs heb beschreven, werden de resultaten van de eerste ronde, die op 10 oktober plaats vond, hevig betwist door de verliezende partijen. Twee weken geleden verwierp de Hoge Raad de eis voor een re-run en stelde de Kiesraad de datum voor die tweede ronde vast.

De beide kandidaten voor het presidentschap, George Weah van de Coalition for Democratic Change (CDC) en Joseph Boakai (UP) van de Unity Party, hebben deze week op eigen wijze campagne gevoerd. Boakai koos ervoor om in de media flink uit te pakken tegen Weah, terwijl zijn partijactivisten, naar eigen zeggen, in dorpen van deur tot deur zijn gegaan om stemmen te winnen. Dat is hard nodig, want hij staat bijna 10% achter op Weah. George Weah heeft in razende vaart nog een aantal provincies bezocht om in massameetings zijn boodschap over te brengen: na 12 jaar Unity Party is het tijd voor ‘change’. Verder reden er CDC-geluidswagens rond, met harde muziek en moeilijk verstaanbare boodschappen. Voor een smakelijk menu van de vele politieke oprispingen deze week klik hier.

Infographic FrontPage Africa

De afgelopen week heb ik met mijn LTO-collega uit Benin een viertal provincies bezocht om ‘de temperatuur te meten’. Wij spraken met regionale partijbonzen van beide partijen, journalisten en provinciale chefs van de Kiesraad. Hoewel de gekozen datum, een dag na kerstmis, op veel onbegrip stuit, lijken de meeste Liberianen wel blij te zijn dat de nieuwe president nu eindelijk wordt gekozen en er daarmee een eind komt aan het gehakketak. Weah lijkt de beste papieren te hebben voor de overwinning, al zal geen Boakai-aanhanger dat toegeven. Zij zijn ervan overtuigd dat de meeste Liberianen willen voorkomen dat Weah het wordt, omdat zij hem simpelweg de verstandelijke capaciteiten ontzeggen die het presidentschap zou vereisen. De Kiesraad heeft deze week nog eens alle stembureauleden getraind, om de fouten van 10 oktober te voorkomen, zoals verkeerd ingevulde uitslagformulieren, onzorgvuldige kiezeridentificatie en een chaotische bewegwijzering van stembureau’s. Dinsdag zullen we zien hoe dat allemaal uitpakt.

Om nog in het kort de context van de verkiezingen te schetsen, volgt hieronder een artikel dat ik heb geschreven voor het VredesMagazine.

Internationale aandacht

Hoewel Liberia maar een klein land is aan de westkust van Afrika met ruim 4 miljoen inwoners, trokken de presidentsverkiezingen van 10 oktober veel internationale aandacht. Dat heeft verschillende redenen. De Verenigde Naties heeft veel peacekeepers vanaf 2004 tot 2015 in het land gestationeerd. Geruime tijd was het de grootste vredesmissie ter wereld. De VN stak – en steekt-  veel geld in ontwikkelingsprojecten, evenals de VS, de EU en de Scandinavische landen. Twee burgeroorlogen ruïneerden tussen 1990 en 2003 het land en  zijn nog aanwezig in de hoofden en harten van veel Liberianen.  Volgens Afrika-kenner Stephen Ellis overtrof ‘het Liberiaanse conflict alle andere oorlogen in zijn vorm en karakter, in intensiteit, in verdorvenheid, in wreedheid, in barbarij en in horror.'

Warlord Charles Taylor , begin jaren '90

De sporen zijn nog dagelijks zichtbaar in verwoeste gebouwen, slechte wegen en uiterst gebrekkige nutsvoorzieningen. Warlord/ex-president Charles Taylor is in Den Haag door het Sierra Leone tribunaal veroordeeld tot 50 jaar cel, die hij in Engeland uitzit. De Ebola epidemie die het land in 2014/2015 in zijn greep had, was maandenlang wereldnieuws.

Tenslotte de internationale context. Afrika heeft een ruime ervaring met turbulent verlopende verkiezingen, zoals Kenia dit jaar laat zien. Liberia ligt weliswaar in Sub-Sahara Afrika, maar de eerste bootvluchtelingen uit Liberia zijn al gesignaleerd aan de Middellandse Zee, de fundamentalistische Islam rukt op in het noordelijke deel van Sub-Sahara en China roert zich ook stevig in Liberia.

President Ellen Johnson Sirleaf

Na de burgeroorlog werd in 2006 Ellen Johnson Sirleaf, het eerste, direct gekozen, vrouwelijk staatshoofd van Afrika. Zij trof niet alleen een verwoest land aan, maar ook een getraumatiseerde bevolking, die was moe gebeukt door de twee burgeroorlogen. Dankzij haar netwerk in de financiële wereld, ze werkte als econoom voor de World Bank, de Citibank, de Equator Bank en de UNDP, slaagde ze erin tussen 206 en 2010 de multilaterale schuldlast van bijna 5 miljard dollar praktisch kwijtgescholden te krijgen. Een andere, alom gewaardeerde verdienste is dat Liberia gedurende de 12 jaar van haar regering een vreedzame tijd heeft gekend. In 2011 kreeg ze, samen met landgenote Leymah Gbowee, de Nobelprijs voor de Vrede vanwege ‘hun niet-gewelddadige strijd voor de veiligheid van vrouwen en voor de rechten van vrouwen om volledige  deel te nemen aan de vredesopbouw’.

Corruptie en nepotisme

In de 12 jaar van haar bewind heeft Johnson-Sirleaf in toenemende mate kritiek gekregen op haar binnenlandse beleid. In haar jaarlijkse ‘troonredes’ sloeg ze forse taal uit over de noodzaak om de corruptie aan te pakken. Echter, jaar in jaar uit laat de ranglijst van Transparency International zien dat de corruptie in de publieke sector als steeds groter wordt ervaren. Zij heeft drie van haar zonen op hoge posities benoemd van respectievelijk de staatsbank, de nationale oliemaatschappij en de binnenlandse veiligheidsdienst. Verontwaardigd wees ze de kritiek op dit nepotisme van de hand. ‘Ik kan mijn zonen vertrouwen’ was haar antwoord. Vol onbegrip gaf ze een nieuwe definitie aan nepotisme: ‘dat is een familielid een positie geven die daar niet de kwalificaties, integriteit of competentie voor heeft‘.

Ellen Johnson Sirleaf komt in 1985 onder internationale druk uit de
gevangenis. Ze was gearresteerd vanwege beledigende kritiek op de
toenmalige president Samuel Doe die met een militaire coup aan de
macht was gekomen.

Wat haar door velen kwalijk wordt genomen, is dat ze het uitvoerig gedocumenteerde rapport van de door haar zelf ingestelde ‘waarheidsvindingcommissie’, over de gruwelijkheden van de burgeroorlogen, in een stoffige bureaulade heeft doen belanden. Het 470 blz. tellende rapport is nooit fatsoenlijk besproken en de meeste aanbevelingen zijn in de wind geslagen. De reden? Haar naam prijkt, naast die van vele anderen, op een lijst van personen die 30 jaar lang geen publieke functie zouden mogen bekleden vanwege hun rol in de aanloop naar of tijdens de burgeroorlogen.

Het negeren van corruptie, nepotisme en het in de weg staan van een nationale aanpak om de wonden van de burgeroorlogen te helen, zijn niet de daden die je van een winnares van de Nobelprijs voor de Vrede verwacht. Dat vond ook haar Nobelprijs mede-winnares Leymah Gbowee, die zwaar teleurgesteld afstand van haar nam: ‘Wat is er veranderd? (…) De kloof tussen rijk en arm groeit. Je bent of rijk of straatarm, er is geen middenklasse’.

Gebrek aan perspectief op sociale vooruitgang

Wat haar populariteit in eigen land definitief de das om heeft gedaan is het gebrek aan perspectief op sociale vooruitgang voor het overgrote deel van de Liberianen. Liberia voert steevast de verkeerde lijstjes aan. Stationair, door de jaren heen. Zoals de lijst van landen met het hoogste percentage kinderen dat niet naar school gaat. Of verkeert in de onderste regionen. Het staat op de 177^ste plaats van de 188 landen in de Human Development Index, die drie basisvoorwaarden voor ontwikkeling waardeert: gezondheid, onderwijs en levensomstandigheden. Het gemiddelde inkomen van een Liberiaan is 900 USD per jaar, waarmee het op de 178^ste plaats staan van de 181 landen waarvan dit cijfer bekend is. De werkloosheid wordt geschat op 85%.

WestPoint

Dit zijn veelzeggende, maar ook kille cijfers. Wie door het land reist, ziet een aaneenrijging van straatarme dorpen, temidden van onafzienbare tropische regenwouden. De hoofdstad Monrovia en de grotere provinciehoofdsteden worden gedomineerd door straathandel, waar ‘small, small’ aan elkaar wordt verkocht. Negentig procent van de Liberianen woont in krotten of schamele hutjes. WestPoint in Monrovia, waar 75,000 mensen op elkaar gepakt in de meest erbarmelijke omstandigheden wonen, heeft de twijfelachtige eer nummer 4 te staan op de lijst van de 20 ‘worst slums’ van Afrika. In 2006 was er geen elektriciteitsnet, en dat is er in 99% van het land nog steeds niet.

De grondstoffen (hout, palmolie, rubber, ijzer, diamanten) worden door buitenlandse bedrijven op grond van jarenlange concessies het land uitgevoerd. Er is geen sprake van een door de overheid gestimuleerde economische ontwikkeling die waarde toevoegt aan deze grondstoffen door het in eigen land te verwerken tot halffabricaat of eindproduct.

Uitgekeken op Johnson Sirleaf

Liberia kent een vrije, maar bescheiden, gedrukte pers en vooral talloze radiostations, waar al deze zaken voortdurend aan de orde komen. En waar Johnson-Sirleaf en haar Unity Party (UP) voor verantwoordelijk wordt gesteld.

Begrijpelijk wijst zij er steevast erop dat Liberia van ver komt. De burgeroorlogen wierpen het land ver terug. De ebolacrisis stortte het land in 2013 in een geheel nieuwe, en tot dan toe, onbekende crisis. Maar dat verklaart onvoldoende waarom veel van haar beloften nog steeds toekomstmuziek zijn. Van enige zelfkritiek is geen sprake. Noch van een serieuze analyse waarom de ontwikkeling in Liberia stokt, ondanks de natuurlijke rijkdommen en de vele honderden miljoenen die er jaarlijks (720 miljoen dollar in het laatste fiscale jaar) aan ontwikkelingshulp het land binnenkomt (tegen een staatsbegroting van rond de 600 miljoen dollar). Door velen wordt de enorme corruptie als belangrijkste obstakel voor ontwikkeling beschouwd, hand in hand met slecht bestuur, want dat zijn twee kanten van dezelfde medaille.

George Weah spreekt in Nimba, 21 december 2017

Liberia is na 12 jaar uitgekeken op Johnson-Sirleaf. De UP vertoonde arrogante trekjes, een kwaal van menig regeringspartij die lang aan de macht is. Het hoeft geen betoog dat met de verkiezingen in zicht de oppositiepartijen ‘Change’ muntten als belangrijkste slogan. De Coalition for Democratic Change (CDC) onder aanvoering van oud-wereldvoetballer George Weah is de grootste oppositiepartij. In de eerste ronde, op 10 oktober, behaalde Weah 38,4% van de stemmen, op ruime afstand gevolgd door de kandidaat van de regerende UP, de huidig vice-president Joseph Boakai (28,8%).

Ellen Johnson Sirleaf en Joe Boakai

Geen steun voor Boakai

Johnson-Sirleaf steunde, heel opmerkelijk, niet de 72-jarige Boakai. Zij pleitte voor een generatiewisseling van politieker leiders. Boakai nam afstand van het beleid waar hij 12 jaar medeverantwoordelijk voor was en suggereerde zelfs dat hij, eenmaal gekozen, een onderzoek zou starten naar vermeende corruptie-activiteiten van Johnson-Sirleaf tijdens haar presidentschap. Na de verkiezingen vormden vier verliezende partijen, waaronder de UP, een bondje en verkondigden luid dat er sprake was van grootschalige, georganiseerde fraude, waar president Ellen Johnson-Sirleaf en de door haar benoemde Kiesraad de hand in zou hebben. De verliezers benutten inmiddels de mogelijkheden die de wet biedt om bezwaar aan te tekenen. Hoor, wederhoor en hoger beroep bij de Hoge Raad kan tot weken vertraging leiden, waardoor de grondwettelijke termijn van de benoeming van de nieuwe president, de 3de maandag in januari, in gevaar kan komen.

De CDC stelt zich nog keurig op, maar aangezien die vooral veel jongeren uit de sloppenwijken aanspreekt, is het spelen met vuur wat de verliezers doen. Het is te hopen dat de winnaars en verliezers volhouden wat ze tot nu toe steeds zeggen: de zaak wordt vreedzaam met legale middelen uitgevochten en de Hoge Raad heeft het laatste woord.

Het VredesMagazine informeert over oorlog en vrede, over machtspolitiek en veiligheidsbeleid, maar ook over alternatieven voor geweld en het opbouwen van een vredescultuur. VredesMagazine analyseert, stemt tot nadenken en schudt mensen wakker. VredesMagazine komt vier keer per jaar uit. Een abonnement kost 10 euro per jaar. Alle nummers zijn ook online.

2de ronde verkiezingen is op 26 december

Statement by Cllr. Jerome G. Korkoya

Chairman, National Elections Commission (NEC)

On the Setting of the Date for the 2017 Presidential Runoff Election

James M. Fromayan Conference Hall

December 12, 2017

Distinguished ladies and gentlemen of the press, on behalf of the National Elections Commission (NEC), I am pleased to welcome you to this press conference.

Today’s press conference will cover the following areas:

1.    Announcement of the 2017 Presidential Runoff Election Date;

2.    Declaration of Political Campaign for said election;

3.    Arrival of ECOWAS Technical Team; and

4.    Implementation of the Supreme Court Mandate to the Commission

Declaration of Runoff Election Date  

Ladies and gentlemen of the press, pursuant to the mandate of the Honorable Supreme Court of Liberia to the National Elections Commission, I am pleased to announce that the 2017 Presidential Runoff Elections will be conducted on Tuesday, December 26, 2017. We realize that this date is immediately after Christmas Day, but call on all registered voters to make this one sacrifice for the good of our democracy and country.

Campaign Period

Accordingly, campaign for the Runoff Election is hereby declared open and will close at 11:59pm on Sunday, December 24, 2017.  We call on the two political parties in the Runoff Election (the Unity Party and the Coalition for Democratic Change) to go about their campaign in a peaceful manner.

Arrival of ECOWAs Technical Team

I am also pleased to announce that the technical team from ECOWAS that reviewed our final voters roll will arrive in country today to provide technical support, where necessary, in the implementation of the mandate of the Honorable Supreme Court.

Implementation of the Supreme Court Mandate

Ladies and gentlemen of the Press, the Commission wishes to assure the two parties and the Liberian people that it will implement all eight counts of the Supreme Court mandate in a transparent manner and will keep all stakeholders including the parties in the Runoff Election updated every step of the way.

I thank you for coming.

De 2de ronde kan worden gehouden, maar wanneer?

Op 7 december heeft de Supreme Court (= Hoge Raad) van Liberia uitspraak gedaan over de zaak die de Liberty Party heeft aangespannen tegen de National Elections Commission (= Kiesraad) van Liberia naar aanleiding van de parlements- en presidentsverkiezingen van 10 oktober jl. (zie mijn voorgaande berichten).

Volgens de Liberty Party, gesteund door drie andere verliezende partijen, was er op die verkiezingsdag sprake van grootschalige, georganiseerde fraude waarvoor de Kiesraad verantwoordelijk wordt gesteld. De partij eiste het opstappen van de leden van de Kiesraad en een rerun van de verkiezingen. De verschillende fases die zo’n bezwaarprocedure moet doorlopen, leidden tot een uitstel van de 2de ronde die aanvankelijk op 7 november zou plaatsvinden. Die 2de ronde is nodig omdat geen der presidentskandidaten een meerderheid had van 50%+1. De 2de ronde zal gaan tussen George Weah van de oppositionele Coalition for Democratic Change (CDC) scoorde 38,4% en de kandidaat van de regerende Unity Party (UP), de huidige vicepresident Joe Boakai 28,8%.

De leden van de Hoge Raad

Eis van Liberty Party verworpen

De uitspraak van de Hoge Raad (3 mannen en 2 vrouwen) telt maar liefst 133 bladzijden. Kern van de uitspraak is dat de eis van de Liberty Party is verworpen. Er zullen geen nieuwe verkiezingen plaats vinden; de 2de ronde kan gehouden worden. Echter, de Hoge Raad zegt niet wanneer die 2de ronde gehouden moet worden. Dat schuift ze op het bordje van de Kiesraad. En ze schuift meer op dat bordje.

Zo moet de Kiesraad zorgen voor een goede versie van de definitieve kiezerslijst. Aangezien Liberia geen bevolkingsadministratie kent, moeten kiezers zich een half jaar van te voeren registreren om aan verkiezingen deel te kunnen nemen. Deze kiezerslijst bevat ruim 2 miljoen namen. Het hoeft geen betoog dat in een onderontwikkeld land als Liberia, waar veel mensen analfabeet zijn, zo’n kiezerslijst veel gebreken vertoond. Namen worden bij de registratie verkeerd gespeld, en als de analfabete kiezer een half jaar later zijn of haar stem wil uitbrengen, weet niemand de geregistreerde naam te vinden. Soms werkte de camera niet, en ontbreekt de foto op de kiezerslijst. Bij de registratie krijgt de kiezer een stemkaart, met foto en het stembureaunummer, maar dat stembureau blijkt op de dag van de verkiezingen de naam niet op kiezerslijst te hebben. Veel Liberianen hebben vergelijkbare of bijna identieke namen. En er zijn mensen die zich twee -of meer keer- op verschillende plekken laten registreren. Dat kan zijn omdat ze meerdere keren willen stemmen, wat bemoeilijkt wordt doordat elke kiezer inkt op een vinger krijgt na te hebben gestemd. Maar die inkt is te verwijderen. Aannemelijker is dat ze zich meerdere keren laten registeren om kiezerskaarten te verkopen aan mensen die zich hebben vergeten te registreren. Zo’n kaart levert 25 dollar op, een vorstelijk bedrag in een land waar het gemiddelde maandinkomen op 75 dollar wordt geschat.

Kiezerslijst opschonen

De Kiesraad moet de kiezerslijst opschonen, dat wil zeggen: alle dubieuze dubbele namen verwijderen, wat overigens makkelijker gezegd dan gedaan is. Verder is het niet langer toegestaan dat iemand die wél een kiezerskaart heeft, maar niet op de lijst staat, tóch mag stemmen. Dat is inderdaad een juiste beslissing van de Hoge Raad, want het besluit van de Kiesraad voor de verkiezingen van 10 oktober om dit wél toe te staan, heeft terecht veel kritiek ontmoet.

Een andere aanwijzing die de Hoge Raad heeft gegeven is dat lokale waarnemers alleen mogen stemmen in het stembureau waar ze geregistreerd staan en niet in het stembureau waar ze zitten waar te nemen. Dit behoeft enige toelichting. Anders dan in Nederland is elk stembureau in Liberia bevolkt met waarnemers van deelnemende politieke partijen. Er zitten vaak wel 10 tot 15 waarnemers in zo’n stembureau. Als zo’n waarnemer zich twee keer heeft geregistreerd, waar hij of zij woont en waar hij of zij waarneemt, kan er in theorie twee keer worden gestemd. Dor de waarnemer zelf, of een keer door een niet geregistreerde kiezer.

 Vreugdetaferelen

De uitspraak van de Hoge Raad leidde tot vreugdetaferelen (zie video) bij het hoofdkwartier van de CDC, waar veel mensen zich hadden verzameld om naar de uitspraak, die via Facebook te volgen was, te luisteren. Zij zijn ervan overtuigd dat hun kandidaat, George Weah, die tweede ronde zal winnen. Ook bij de UP, die de Liberty Party steunde, was er tevredenheid, omdat de opschoning van de kiezerslijst hun belangrijkste wens was.

De Hoge Raad gaf ook aan dat de 2de ronde binnen de kaders van de grondwet moet worden gehouden, dat wil zeggen dat de grondwettelijke dag waarop de nieuwe president wordt geïnstalleerd, de derde ‘working Monday’ van januari, gehaald moet worden. Op dit moment is nog steeds niet duidelijk wanneer die 2de ronde plaats zal vinden. Het zal in ieder geval in december moeten zijn… 

Liberia staat onder grote internationale druk

De datum van de tweede ronde van de presidentsverkiezingen in Liberia staat nog steeds in de sterren geschreven. Zoals in vorige afleveringen van dit blog beschreven, wordt de geldigheid van de verkiezingen betwist door enkele verliezende partijen, onder aanvoering van de Liberty Party en de Unity Party. Bezwaarschriften zijn ingediend, hoorzittingen worden gehouden en de laatste fase zit er aan te komen: in beroep gaan bij de laatste, en hoogste, instantie: de Hoge Raad. Of dat gaat gebeuren is op dit moment nog steeds onduidelijk.

Er lijkt wat twijfel te sluipen in de Liberty Party en de Unity Party, de regeringspartij die haar kandidaat en vicepresident Joseph Boakai, het zag afleggen in de eerste ronde met 28,8% tegen George Weah van de oppositionele Coalition for Democratic Change, die 38,4 scoorde. De twee zullen het in de 2de ronde tegen elkaar moeten opnemen.

Kiezers staat in de rij

Immense internationale druk

Die twijfel wordt mede ingegeven door de immense internationale druk die op hen wordt uitgeoefend om het niet te bont te maken. Allereerst waren er de bevindingen, meteen na de verkiezingen van 10 oktober, van een achttal internationale waarnemersorganisaties, die weliswaar een aantal incidenten en onregelmatigheden constateerden, maar geen georganiseerde, grootschalige fraude waar de klagende partijen het over hebben.

Op 14 november kwam de EU-delegatie in Liberia, met een verklaring, ondersteund door EU lidstaten Frankrijk, Duitsland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk die een ambassade in Liberia hebben. In die verklaring wordt eraan herinnerd dat de EU de laatste 12 jaar fors heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van het land. En daar wordt het volgende aan toegevoegd:

‘The European Union is looking forward to continuing our cooperation with Liberia's new President and new government.  The Liberian people demonstrated their commitment to democracy through the high turnout of voters on 10 October who cast their ballots in a peaceful atmosphere.  It is now the responsibility of all stakeholders to ensure that the electoral process continues in a manner which respects the will of the people, thereby putting Liberia's interests first. We trust that this will continue to be the case.’

Deze diplomatieke taal laat er geen misverstand over bestaan: de verkiezingen in oktober waren geloofwaardig en de verliezers moeten hun verlies nemen ‘thereby putting Liberia's interests first’.

With rights come responsibilities

Een dag later volgde de Verenigde Staten, en die deed er nog een schepje boven op. Na geconstateerd te hebben, dat partijen het recht hebben om bezwaar te maken, wordt opgemerkt: ‘We note, however, that with rights come responsibilities’.

De verklaring wordt besloten met: ‘Liberia’s political leaders should take their cue from the citizens who waited patiently to vote and did so with respect for their fellow citizens, regardless of political views.  Efforts by any actors to impede the expressed will of Liberia’s people for personal ambition could risk goodwill and future investments in Liberia by international partners.  The Liberian people and the international community have worked too hard and invested too much to watch Liberia’s progress stall.  The United States remains committed to Liberia’s future and encourages Liberians to conclude the presidential electoral process as soon as possible to allow Liberia’s democratic and economic progress to continue.’

Verenigde Naties

Gisteren, 22 november, kwam de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties met een persverklaring, die evenmin aan duidelijkheid te wensen overlaat. Een citaat:

‘The members of the Security Council called on Liberian claimants and institutions to resolve any disputes, including pending litigation, in an appropriate, fair, transparent, and expeditious manner with a view to permit the timely conclusion of Liberia’s electoral process and a peaceful transition of power to a new president in accordance with timelines outlined in Liberia’s Constitution.  The members of the Security Council called upon leaders of all political parties to continue to refrain from incitement of followers toward any violent action.’

Het moge duidelijk zijn: de internationale gemeenschap roept de Liberty Party en de Unity Party op hun verlies te nemen en de grondwettelijke termijn te respecteren: de 2de ronde moet gehouden worden op het tijdstip dat de nieuwe president geïnstalleerd kan worden op de 3de maandag in januari. Dat zou betekenen dat die tweede ronde in de tweede helft van december gehouden moet worden. Het wordt nog spannend de komende week.

De spanning loopt langzaam op in Liberia

De spanning loopt langzaam maar zeker op in Liberia nadat de voorbereidingen voor de tweede ronde van de presidentsverkiezingen op bevel van de Hoge Raad zijn stopgezet. Niet dat er op straat van alles gebeurt, maar in de talloze talk-shows op de radio en in de kranten duiken vele ‘kenners’ op die met allerhande theorieën komen. Voor de verliezers is president Ellen Johnson-Sirleaf nog steeds de kwade pier, met in haar kielzog de door haar benoemde Kiesraad. Die moet van de aanvoerder van het verzet, de ruim verliezende kandidaat van de Liberty Party Charles Brumskine (9,6%) het veld ruimen. Hij denkt waarschijnlijk: wat in Kenia kan, kan ook in Liberia.

Brumskine eist nieuwe verkiezingen, zowel voor het presidentschap, als voor de 73 zetels van het Huis van Afgevaardigden. De regerende, maar ook verliezende, Unity Party wil alleen nieuwe presidentsverkiezingen. Anderen spelen met de gedachte van een interim-regering. De winnaar van de eerste ronde, de Coalition for Democratic Change, wacht nog steeds rustig af. Zij stralen uit zeker van de overwinning te zijn, als de tweede ronde wordt gehouden tussen hun kandidaat George Weah (38,4% in de eerste ronde) en de UP-man Joe Boakai (28,8%), de vice-president. ‘Al wordt het een 3^de, een 4^de of een 5^de ronde, wij zullen winnen’, zo verzekerde Weah zijn supporters op een bijeenkomst in hun hoofdkwartier.

Filibusteren

Intussen zijn de verliezende partijen aan het filibusteren. Er zijn twee mogelijkheden om klachten in te dienen tegen vermeende misstanden tijdens de verkiezingen. Dat kan op het niveau van de provincie en op landelijk niveau bij de kiesraad. Als de klager in de provincie niet zijn zin krijgt, kan hij of zij in beroep bij de Kiesraad. Als de Kiesraad een beroep of een rechtstreeks bij haar ingediende klacht afwijst, kan nog in beroep worden gegaan bij de Hoge Raad, die het laatste woord heeft. Uiteraard zijn er termijnen aan die procedures verbonden, maar als alles wordt doorlopen ben je ergens in de 2de helft van december. En dan begint het te knijpen, want de grondwet bepaalt dat de president de 3^de maandag van januari moet worden geïnstalleerd. Als de Hoge Raad zou besluiten, ergens in de december dus, dat de eerste ronde moet worden overgedaan, is die 3^de maandag sowieso niet haalbaar, want er zal hoogstwaarschijnlijk dan ook een 2^de ronde volgen. Nu verwacht ik niet dat dit besloten zal worden. Maar ook als de tweede ronde wél in december plaats vindt, wordt het dringen, aannemende dat de verliezer opnieuw de wettelijke mogelijkheid van beroep zal aangrijpen.

De stembiljetten voor de 2de ronde zijn al gedrukt

Een rommeltje

Er zijn op het niveau van de provincie ruim 100 klachten ingediend door politieke partijen, onafhankelijke kandidaten en kiezers. Dat kan van alles zijn. Een stembus is niet op de goede manier verzegeld, een stembureau is pas om 11 uur opengegaan in plaats van 8 uur, het formulier met de uitslag van een stembureau is niet goed ingevuld, een kandidaat heeft geld uitgedeeld in ruil voor stemmen, kiezers zonder stempas mochten stemmen, kiezers stemden met een valse stempas, stembureauleden waren onbeschoft enzovoorts enzovoorts. Voor elke klacht wordt een hoorzitting gehouden door een speciale Hearing Commission, getuigen kunnen worden opgeroepen, waarna het vonnis wordt geveld. Daar kan vervolgens weer tegen in beroep worden gegaan, zoals hierboven uitgelegd.

Ik heb de afgelopen week een aantal van die hoorzittingen bijgewoond. Soms gaat het goed, vaker is het een rommeltje. De voorzitter maakt er een potje van, de advocaat van de klager komt een uur te laat, of er komt helemaal niemand opdraven. Praktisch alle klachten worden verworpen. De belangrijkste redenen zijn dat de klager niet bereikt kan worden, dan wel niet komt opdagen, of er is een gebrek aan enig bewijs. Soms wordt het vonnis goed beargumenteerd. Soms is het te kort door de bocht. Bij een zaak die ik bijwoonde was de voorzitter vergeten een direct belanghebbende, nl. de winnaar van de verkiezing in dat district, uit te nodigen. De klager, die tweede werd met een handvol stemmen verschil, was wel aanwezig. De voorzitter besloot de klager gelijk te geven. Er mocht herstemd worden in een aantal stembureaus en de vrouw die twee keer had gestemd moest gearresteerd worden. De winnaar tekende protest aan bij de Kiesraad en het vonnis van de gemakzuchtige voorzitter werd vernietigd. Er werd een nieuwe hoorzitting gehouden, met beide partijen. De uitslag wordt volgende week bekend gemaakt. Ik schat in dat de klager nu ongelijk krijgt.

Brumskine is wel de enige kandidaat met een App

Massale fraude

Maar de Liberty Party, aangevoerd door advocaat Brumskine, heeft er werk van gemaakt. In een 9 pagina’s tellend bezwaarschift is een serie klachten verzameld, die moet bewijzen dat de verkiezingen gekarakteriseerd worden door ‘gross irregularities and fraud’. Het is inderdaad een indrukwekkende lijst van incidenten die in een aantal van de ruim 5000 stemlokalen ongetwijfeld zijn gebeurd. Maar is er sprake van georganiseerde, grootschalige fraude?

Het is aan de Liberty Party om dat alsnog te bewijzen op de zittingen die gaan komen, want dat gebeurt niet in hun bezwaarschrift dat een aaneenrijging van losse en geheel verschillende incidenten is.

Waar ik me over opwind is dat politici die  al 12 jaar - en vaak nog langer - aan de macht zijn, en in talloze gevallen de rule of law aan hun laars hebben gelapt, nu van alles er bij slepen om de oppositionele CDC van de overwinning af te houden. Nog treuriger is het dat zij Liberia met een door en door corrupte overheid hebben opgescheept, waar ze zelf uitgebreid deel van uitmaken, die niet bij machte is een minimum aan redelijk onderwijs te organiseren, een functionerend elektriciteitsnet van de grond te tillen, basale gezondheidszorg, fatsoenlijke huisvesting en schoon water te bieden, enz.  En dan eisen ze wel dat de verkiezingen vlekkeloos verlopen. Natuurlijk is er van alles misgegaan tijdens de verkiezingen, dat kan namelijk niet anders in een door de corrupte elite onderontwikkeld gehouden land als Liberia, maar niet op de schaal en met een georganiseerde macht die zij erachter wanen.

De CDC stelt zich nog keurig op, maar aangezien die vooral veel jongeren uit de slums aanspreekt, is het spelen met vuur wat de verliezers doen. Laten we hopen dat de winnaars en verliezers volhouden wat ze tot nu toe steeds zeggen: de zaak wordt vreedzaam met legale middelen uitgevochten en de Hoge Raad heeft het laatste woord. 

De verkiezingsfinale is uitgesteld

Het was een bewogen week in Liberia. Iedereen leek zich op te maken voor de 2de en beslissende ronde van de presidentsverkiezingen, die op dinsdag 7 november was gepland. Maar op zondag 29 oktober belegde de regerende, maar verliezende, Unity Party (UP) een persconferentie. Samen met twee andere verliezers: de Liberty Party (LP) en de All Liberian Party (ALP). En daarin werd een bommetje gelegd. De UP verklaarde de Liberty Party te steunen in haar protesten, die in een formeel bezwaar waren gegoten, tegen de wijze waarop de verkiezingen op 10 oktober waren gehouden. Nu heeft niemand de tekst van het bezwaarschrift nog gezien, maar volgens de voorgelezen persverklaring was er sprake van ‘widespread and systematic fraud, inefficiencies and deliberate actions’ door de National Elections Commission (NEC), de Kiesraad van Liberia.

Nu was zoiets wel te verwachten, omdat de leider – en verslagen presidentskandidaat van de LP – Charles Brumskine in de dagen ervoor al luid had verkondigd dat de verkiezingen, in mijn woorden, een zooitje waren.

Infographic: Frontpage Africa

UP in het nauw

Verrassend was echter dat de persconferentie in het partijkantoor van de UP werd gehouden – en werd voorgelezen door de partijvoorzitter van diezelfde partij. (Zie hier de videoregistratie.) Dat de UP – en de onbeduidende ALP- zich aansloten bij de LP had twee redenen. Allereerst dat de UP-kandidaat, vicepresident Joe Boakai, bijna 10% minder stemmen had dan de winnaar van de eerste ronde, George Weah, die 38,4% scoorde. En dat daarmee de kans om in de 2^de ronde 50% plus 1 te halen bijzonder klein is. Mede, en dat is de tweede reden, omdat twee dagen ervoor de ex-warlord Prince Johnson (8,2%) zijn steun had betuigd aan Weah (zie mijn Bericht van vorige week). De UP, die had gehoopt op zijn steun, moest dus wel een move bedenken om in ieder geval de LP (goed voor 9,6%) aan zich te binden. En dat gebeurde dus op die persconferentie, waar ze pal achter de LP ging staan. In de aankondiging van de persconferentie stond ook dat de verrassende nieuwkomer, het ANC van Alexander Cummings (7,2%) van de partij zou zijn, maar dat bleek bij het begin van de persconferentie niet het geval te zijn.

Tijdens het voorlezen van hun Official Joint Position werd duidelijk waarom het ANC had afgehaakt.

Ellen Johnson Sirleaf

Onder uit de zak

Het zal niet vaak in de politieke geschiedenis van welk land dan ook zijn voorgekomen dat de zittende, na 12 jaar vertrekkende president, zo onder uit de zak kreeg van een partijgenoot als Ellen Johnson Sirleaf op deze zondagmiddag. Zij had het verkiezingsproces verstoord. Ze werd beschuldigd van ‘sowing seeds of discord yet again with the intent of disrupting the fragile peace of Liberia’. En de UP-voorzitter vervolgde strijdbaar ‘We cannot and will not tolerate this unacceptable course’ en hij roept de Liberianen ‘to rise up’.  Even stak hij de loftrompet over de 12 jaar vrede onder haar bewind, om daarna snel over te schakelen naar ‘the scathing effects of corruption and waste, neoptism, poverty, and selective application of justice and the rule of law.’ Hij beschuldigde de president ervan om een bijeenkomst te hebben georganiseerd met NEC-magistraten om zich met het verkiezingsproces te kunnen bemoeien, ‘an act of intimidation and inducement.’ Hij herinnerde eraan dat er een printer van kiezerskaarten was aangetroffen bij een staflid uit haar entourage, en dat er talloze kiezerskaarten in handen waren gekomen van mensen die daardoor twee keer konden stemmen. In dit alles zagen de drie partijen de hand van Johnson Sirleaf die zo wil uitmaken wie haar opvolger wordt. En daar zit nu net de pijn van de UP. Johnson Sirleaf heeft geweigerd haar steun te geven aan Boakai, 12 jaar haar vicepresident, en nu de UP-kandidaat. Vandaar deze verbale afstraffing.

Joe Boakai

Gotspe

Op zich hebben de drie partijen wel enige punten. Er is inderdaad een fors aantal onregelmatigheden tijdens de verkiezingen geconstateerd, ook door de internationale waarnemers, zoals NDI. Maar om te spreken van widespread and systematic fraud zonder daarvoor enig bewijs te leveren is een gotspe. Op het beleid van Ellen Johnson Sirleaf valt eveneens veel aan te merken. Nepotisme, corruptie, grote armoede: ze heeft er weinig tegen in gebracht. Evenmin als de vele UP-parlementariërs. Maar om haar te beschuldigen van inmenging in de verkiezingen is van een andere orde.

Zij reageerde dan ook geprikkeld met een verklaring ‘that these allegations are completely baseless, and are an unfortunate attempt by agent provocateurs to undermine Liberia’s democratic process. These allegations fall in the category of "hate speech" and "inciting language" which should be condemned and disavowed by all peace-loving Liberians. We like to be specifically clear that at no time has President Sirleaf interfered in the process, outcome or results of the 2017 General and Presidential Elections’.

Ruud Heus (Feyenoord) belet George Weah (Monaco) de bal te spelen
(halve finale Europa Cup 2, 2-2, 15 april 1992)

Presidentiële George Weah

De rauwe persconferentie was een mooie aanleiding voor ex-wereldvoetballer George Weah om zich de volgende dag presidentieel op te stellen. Hij hield een toespraak in de Rotunda, een ronde publieksruimte in het parlementsgebouw. Hij riep alle partijen op vreedzaam en constitutioneel te handelen en sprak zijn volste vertrouwen uit in de bezwaarprocedure. De LP diende dinsdag haar bezwaarschrift in bij de Kiesraad en de Supreme Court. De Supreme Court droeg daarna de Kiesraad op de voorbereidingen voor de 2^de ronde te stoppen totdat de bezwaren zijn behandeld en er een uitspraak is gedaan. Vandaag, vrijdag 3 november, zijn de Liberty Party en de Kiesraad gehoord. Maandag 6 november volgt de uitspraak. Dan zal ook duidelijk worden wanneer de 2^de ronde gehouden zal worden.

Op wie stemt God?

Verleden week schreef ik in mijn blog over de presidentsverkiezingen in Liberia dat de paringsdans was begonnen. George Weah met zijn oppositionele Coalition for Democratic Change scoorde in de eerste ronde 38,4% en de kandidaat van de regerende Unity Party en huidig vicepresident Joseph Boakai 28,8%. Op 7 november moet de tweede ronde een winnaar opleveren die voor zes jaar aan het roer zal staan van het land dat na Panama de meeste koopvaardijschepen onder haar goedkope vlag heeft varen.

Beiden hebben dus stemmen nodig van de afgevallen kandidaten. Een van hen is Prince Johnson die met zijn Movement for Democracy and Reconstruction 8,2% haalde. Hij is een beruchte warlord die tijdens de twee Liberiaanse burgeroologen tussen 1990 en 2003 veel misdaden heeft begaan. Sinds 2006 is hij senator en veiligheidshalve een reborn Christian. Hij behaalt zijn stemmen praktisch uitsluitend in ‘zijn’ provincie Nimba, waar hij 54% scoorde. Ik schreef dat Prince Johnson Boakai (UP) zou steunen, omdat tijdens haar twaalf jaar UP-bewind president Ellen Johnson-Sirleaf nooit enige moeite heeft gedaan Prince Johnson voor een gerecht te krijgen. In ruil voor zijn kiezers, verwacht hij van Boakai dezelfde lankmoedige houding.

Prince Johnson (links) en George Weah

Een opmerkelijke draai

Maar ik vergiste me. (Althans voor dit moment, want ik sluit niet uit dat het volgende week weer anders ligt.) Deze week (op 26 oktober) maakte Prince Johnson op een persconferentie bekend dat hij George Weah zal steunen.  Een opmerkelijke draai, want een week daarvoor had hij volgens de Daily Observer Weah nog uitgemaakt voor ‘someone who is unable to control his followers, and as such, any decision to elect him as President of Liberia will send the country back to war.’

Ander pittig citaat: `Mr. Weah (…) has gone to my county to shed my people’s blood and this is unacceptable and the people of Nimba and everyone will be informed not to ever vote for him`.

Johnson speelde ook in op de angst die veel Liberianen hebben, namelijk dat Weah een zwakke president zal zijn, en anderen de dienst zullen uitmaken, waar Weah ‘just as Charles Taylor’ geen grip op heeft. Subtiel wordt Weah dus met Taylor vergeleken.

Op bezoek bij de profeet

Wat is er gebeurd in de week tussen deze scheldpartij op Weah en de persconferentie waarin Johnson zijn steun betuigt aan Weah?

Afgelopen zondag 22 oktober waren beiden op bezoek bij de Nigeriaanse ‘profeet’ en multimiljonair T.B. Joshua in Lagos, Nigeria. Deze runt een kerk, The Synagogue, Church of All Nations, die zo’n 15.000 mensen kan bevatten en de grootste toeristische attractie van Nigeria is.

V.l.n.r.: George Weah, Prince Johnson en T.B. Joshua

Naast elkaar gezeten woonden Weah and Johnson een dienst bij van deze Facebook- en TV-dominee, die zeer invloedrijk is onder de tientallen miljoenen fundamentalistische christenen die Nigeria – en Afrika- bevolken. Nigeriaanse kerken schijnen een belangrijke rol gespeeld te hebben bij de wedergeboorte van Johnson van warlord tot christen. Nadat de troepen van Prince Johnson onder zijn aanvoering in 1990 toenmalig president Samuel Doe hadden vernederd en vermoord, werd Johnson gedwongen in Nigeria af te koelen wat hem blijkbaar tot de Here Jezus bracht.

Het kan niet anders of de stichtelijke woorden van de profeet hebben beide mannen tot elkaar gebracht. Het bericht op de Facebookpagina van Joshua van 22 oktober over hun kerkbezoek is 1322 keer gedeeld en 10 duizend keer geliked, waarvan er maar 38 vebluft waren. Uiteraard had het Facebook bericht ook vele commentaren van godsdienstwaanzinnigen, zoals ‘Happy to see African leaders waking up and acknowledging that prophet TB Joshua is the voice of God himself. And humble them self to seek for God’s opinion’.

Op wie stemt God?

Het probleem alleen is: wat is de opinie van God die via TB Joshua spreekt? Om het nog ingewikkelder, of komischer zo je wilt, te maken: ook Weah’s concurrent Joseph Boakai heeft zich tot de profeet gewend. Want zo schrijft de stem van God op zijn aardse Facebookpagina: ‘the other leading Presidential Candidate and current Vice President of Liberia, Joseph Boakai had also contacted him. ‘I am happy that our Vice President also sent an email that he would like to meet me. God’s opinion is what we should seek in our country. God is the Answer, the Final,’ Eigenlijk hoeven die ruim 2 miljoen Liberiaanse stemgerechtigden helemaal niet op 7 november naar het stemlokaal. Een stembiljet is genoeg, zij het dat God niet als kiezer staat geregistreerd.

De paringsdans is begonnen

De verkiezingsuitslag is inmiddels, zij het officieus, door de Liberiaanse kiesraad bekend gemaakt. En de winnaar is … George Weah met zijn Coalition for Democratic Change. Maar de vlag kan nog niet worden gehesen. Met zijn 38,4% heeft hij weliswaar een riante voorsprong op de kandidaat van de regerende Unity Party en huidig vice-president Joseph Boakai (28,8%), maar Weah heeft een absolute meerderheid nodig, die hij in de tweede ronde op 7 november moet zien te halen.

Infographic: FrontPage Africa

Nu de uitslag bekend is zijn er twee bewegingen gaande. Allereerst schieten de verliezers in de gebruikelijke rol door luid te verkondigen dat er massale fraude is gepleegd. De aftrap werd gegeven door Charles Brumskine (Liberty Party – 9,6%), een doorgaans bedachtzame advocaat, die de UP er van beschuldigde controle over de kiesraad te hebben en daardoor vele stemmen van de LP heeft weten te overhevelen naar de UP. Alexander Cummings (Alternative National Congress – 7%), de enige die een inhoudelijke campagne voerde, sprak in een persbericht van een inefficiënt, incompetent en ‘rigged’ verkiezingsproces. Beiden kondigden aan met bewijzen te komen om vervolgens een officiële klacht in te dienen. Wat dat inhoudt kon ik deze week zien in het nationale voetbalstadion, waar in de zalen alle resultaten van de stembureaus uit Montserrado, de provincie waarin de hoofdstad Monrovia ligt, werden verzameld. Vertegenwoordigers van de Liberty Party speurden hevig naar fouten in de processen-verbaal van de stembureaus. Als er ook maar één foutje was gemaakt door de overwerkte stembureau leden, die vaak 20 uur achtereen in touw waren, werd dat enorm opgeblazen, hertelling geëist en naar de pers gelopen.

5 uur in de rij

Er valt overigens zeer veel aan te merken op het verkiezingsgebeuren. De registratie van kiezers, die maanden geleden plaatsvond, is niet vlekkeloos verlopen. Namen zijn verkeerd gespeld, fotocamera’s werkten niet, kiezerslijsten bleken niet volledig te zijn. Er waren te weinig stemlokalen, zodat mensen soms 5 uur in de rij stonden. Die rij was soms zo lang dat er tot 12 uur ’s nachts gestemd werd.  Stemmen werden  in het donker met behulp van zaklantaarns geteld. Al deze onvolkomenheden gebeuren in een onderontwikkeld land met een zwak bestuursapparaat, een nauwelijks functionerend elektriciteitsnet en een zeer groot aantal mensen dat analfabeet is. Maar dat is iets anders dan georganiseerde fraude, waarbij je zeker in ieder van pakweg 1000 van de 5390 stembureaus met 100 stemmen moet rommelen wil je een uitslag daadwerkelijk kunnen beïnvloeden.

Wie doet het met wie?

Een tweede dynamiek die de gemoederen bezig houdt is ‘wie doet het met wie’. Zoals te verwachten barstten de speculaties over welke afgevallen kandidaat wie gaat steunen in alle hevigheid los. In de kranten verschijnen berichten, met foto, dat Boakai allervriendelijkst de mannen die veel stemmen in te brengen hebben, probeert te paaien. Zoals de al hierboven genoemde veteraan Charles Brumskine, die voor de derde keer werd verslagen, en voormalig Coca-Cola topman Alexander Cummings. Ook Weah probeert beiden binnen te hengelen. Immers, Brumskine viel de UP fors aan op de verkiezingsfraude. En Cummings heeft zich tijdens zijn campagne zo hard gemaakt voor ‘change’ dat hij moeilijk vice-president Boakai kan steunen. Om deze mannen wordt dus door beide overgebleven kandidaten heen gedraaid al waren het bakvissen op een scholierenbal.

Prince Johnson

Burgeroorlogsmisdaden

Prince Johnson (Movement for Democracy and Reconstruction – 8,2%) is geen bakvis. Hij is een beruchte warlord die vele burgeroorlogsmisdaden heeft begaan en op de lijst van te vervolgen mensen staat. Sinds 2006 is hij senator en veiligheidshalve een reborn Christian. Hij behaalt zijn stemmen praktisch uitsluitend in ‘zijn’ provincie Nimba, waar hij 54% scoorde. Hij wordt gezien als de ‘bevrijder’ van Nimba ten tijde van het militaire regime van Samuel Doe (1980-1990), die hij eigenhandig vermoordde, en had een eigen leger tijdens de twee burgeroorlogen (1990-2003). Zoals vaker in deze kringen transformeerde hij van vriend tot vijand van Charles Taylor. Dat werd deze week weer opgerakeld door de running mate van Weah, Jewel Howard-Taylor, de ex-vrouw van Charles Taylor. De New Democrat meldde vrijdag 20 oktober onder de vette kop ‘Revenge Mission’ dat Jewel, mocht het koppel Weah/Taylor worden gekozen, er alles aan zal doen om Prince Johnson, net als haar ex, achter de tralies te krijgen. Oog om oog, tand om tand, zo staat immers in de bijbel geschreven, het enige boek dat de overgrote meerderheid in Liberia kent, of meent te kennen.

Prince Johnson zal dus wel Boakai (UP) steunen. Ook omdat tijdens haar twaalf jaar UP-bewind president Ellen Johnson-Sirleaf nooit enige moeite heeft gedaan Prince Johnson voor een gerecht te krijgen. In ruil voor zijn kiezers, verwacht hij van Boakai dezelfde lankmoedige houding.

Foto links: Jewel en Charles Taylor, first lady en president

Generatiewisseling

Opvallend is overigens dat Johnson-Sirleaf Boakai, de man die 12 jaar in haar schaduw stond, niet steunt. In een geruchtmakend interview in de FrontPage Africa merkte zij op dat het tijd is voor een generatiewisseling. Daarmee serveerde zij (78 jaar) in ieder geval Boakai (72 jaar) en Brumskine (66 jaar) af. Volgens een ingewijde heeft zij hiervoor een goede reden, die zeer typerend is voor het politieke bedrijf in Liberia. ‘Bij de presidentsverkiezingen in 2011, toen de CDC  weigerde in de 2de ronde de strijd aan te gaan met Johnson-Sirleaf, was dat niet vanwege de door hen zo luid beklaagde fraude, maar omdat zij een forse som geld aan Weah schonk. En de belofte om hem in 2017 te steunen. Als Weah wordt gekozen, komt zijn Senaatszetel vrij. Weah en Johnson-Sirleaf zullen dan de inmiddels haar tot de CDC bekeerde zoon steunen in de verkiezingsstrijd om die zetel.’

Ondanks het feit dat het straatarme Liberia, overigens rijk aan natuurlijke hulpbronnen, een door-en-door corrupt bestuur heeft, is de verwachting dat zo’n 70% van de ruim 2,1 miljoen geregistreerde kiezers op 7 november opnieuw urenlang in de rij zullen gaan staan om hun stem uit te brengen, vol verwachting op een beter leven.