Oorlogsmisdadigers en regenwouden

Er valt goed en minder goed nieuws uit Liberia te melden. Overigens vaak twee kanten van dezelfde medaille. Het goede nieuws is dat Liberia bij de mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties, waar de VS onlangs met tromgeroffel is uitgestapt, heeft gemeld dat Liberia met een verklaring zal komen hoe het land denkt om te gaan met de misdaden die tijdens de burgeroorlog (1990-2003) zijn gepleegd. Tot nu toe heeft de (vorige) regering van Ellen Johnson-Sirleaf, daar nooit iets over gemeld. Met de nieuwe president Weah aan het roer is er hoop dat dit zal veranderen. Maar meer dan (een beetje) hoop kan er op dit moment niet zijn. Alleen al omdat de Coalition for Democratic Change, de partij die nu aan de macht is, ook de National Patriotic Party herbergt. Dat is de partij van Charles Taylor, de ex-warlord en ex-president die 50 jaar vast zit in Engeland. En ook al omdat president Weah zijn coalitiepartner een aantal functies moest doen toekomen, waarin hij mensen heeft benoemd, die in die burgeroorlog een kwalijke rol hebben gespeeld. In het Manifesto, het programma waarop Weah is gekozen, wordt wel gerept over ‘reconciliaton’, en wordt het rapport van de Truth and Reconciliation Commission ook genoemd, maar verder dan het (bedaagde) voorstel om palaverhut bijenkomsten te organiseren, komt het programma niet.  

Nederlandse oorlogsmisdadiger

Liberia was afgelopen week in de belangstelling in Nederland vanwege het boek Operatie: Laat Niets in Leven dat twee journalisten, Arnold Karskens en Henk Willem Smits, publiceerde over  de Nederlandse ‘zakenman’, annex oorlogsmisdadiger, Guus Kouwenhoven. Hij werd in 2017 in Nederland  tot 19 jaar cel veroordeeld voor medeplichtigheid aan oorlogsmisdaden en wapensmokkel voor Charles Taylor tijdens de Liberiaanse burgeroorlog waarin naar schatting 100.000 doden vielen. Kouwenberg is naar Zuid-Afrika gevlucht om zijn straf te ontlopen. Er is een uitleveringsverzoek gedaan, maar de rechterlijke gang van zaken in Zuid-Afrika gaat traag en bovendien heeft Kouwenhoven geld genoeg om de beste advocaten in te huren. Hopelijk leidt het boek ertoe dat er meer Nederlandse druk komt op Zuid-Afrika om hem uit te leveren. Daarmee wijzigt Nederland wellicht ook een beetje het beeld dat in Afrika leeft, namelijk dat ‘het Westen’ er alles aan doet om Afrikaanse, zwarte oorlogsmisdadigers voor een internationaal gerechtshof te krijgen, terwijl de interventies uit het Westen (van wapenfabrikanten tot milieu- en mensverwoestende  bedrijven) buiten schot blijven.

Redt het Regenwoud en de mensen die er leven

Wat dit laatste betreft: het derde goede nieuws is dat Mileudefensie met Liberianen en Indonesiërs in Amsterdam heeft geprotesteerd bij Nederlandse banken (ABN/AMRO, ING en Rabobank) tegen hun financiering van palmolieproductie in derdewereldlanden, waaronder Liberia. Daartoe worden grote stukken regenwoud gekapt, én de gemeenschappen die daar leven verdreven. Westerse bedrijven hebben daar langlopende concessies voor gekregen. Mileudefensie publiceerde onlangs twee rapporten, waarin deze activiteiten aan de kaak worden gesteld, waarbij het rapport High Risk in the Rainforest over Liberia gaat.

In Liberia wordt al lang actie gevoerd door  bewoners en milieugroepen tegen de ontbossing en de activiteiten van de palmolieproducenten zoals Golden Veroleum Liberia. Het onlangs gepubliceerde rapport kreeg veel publiciteit. De Land Rights Act beoogt de rechten van de bewoners in dit soort kwesties te versterken, maar de wet is sinds 2014 in behandeling bij het parlement, die de hete aardappel voortdurend wegschuift. Heet, omdat het verlenen van concessies, waarbij parlementariërs een vinger in de pap hebben, haast  altijd corruptie met zich meebrengt. En dat is het slechte nieuws.