zaterdag 6 juni 2015

Presidentsverkiezingen: het kwartetten is begonnen

In Liberia beginnen de politieke spanningen langzaam weer op te lopen.  Tijdens de Ebola-uitbraak was er een zekere mate van nationale eenheid om deze onzichtbare vijand terug te dringen.  Nu de Ebola verdwenen lijkt, steken oude –en nieuwe- tegenstellingen weer de kop op in het toch al stekelige politieke landschap van Liberia.
De naderende presidentsverkiezingen trekken de meeste aandacht. Hoewel  die nog ver weg lijken (november 2017) wordt er al fors gespeculeerd over potentiële kanshebbers. De zittende president Ellen Johnson-Sirleaf heeft er twee termijnen opzitten en is derhalve niet verkiesbaar. Maar al zou ze dat wel zijn: een herverkiezing zou er niet in zitten. Haar populariteit is niet bijster groot, gegeven het feit dat na negen jaar ‘Mama Ellen’ (2006-2015) het overgrote deel van de Liberianen er nauwelijks op vooruit is gegaan. Noch in de portemonnee, noch in de bereikbaarheid en kwaliteit van basisvoorzieningen als onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting.

George Weah
George Weah: voetbalintelligentie

En dus lopen de kandidaten zich warm, althans in de krantenkolommen, waar druk gespeculeerd wordt. Zal George Weah, versgekozen senator en leider van de grootste oppositiepartij, het nu weer proberen – en slagen? Heeft hij inmiddels voldoende statuur om als staatsman door het leven te gaan, in plaats van de eeuwige oud-stervoetballer, die zeker voetbalintelligentie bezat, maar de politieke ontbeert? IJverig turfen kranten hoe vaak hij in de Senaat verschijnt –en het woord voert. Dat valt bar tegen. Als hij in Parijs op de tribune zit bij Paris Saint-Germain – Barcelona, en de TV camera dat wereldwijd registreert, gaat er een golf van verontwaardiging door krantenkolommen en de –nog vrij schaarse- sociale media. Hij moet de belangen van zijn kiezers dienen en zich niet onder die corrupte bobo’s mengen, zo luiden de meeste commentaren. Maar stelt hij zich wel kandidaat? Dat is nog steeds de vraag. En zal zijn naam weer opduiken in het uiteenspattende FIFA-schandaal, waarin ook stemmen van Afrikaanse bonden, inclusief de Liberiaanse, zijn gekocht?

Benoni Urey
Benoni Urey: LoneStar miljonair

Dat geldt ook voor andere getipte kanshebbers. Zoals Benoni Urey eigenaar van LoneStar, een van de grootste mobiele telefoon bedrijven van Liberia, witte-boorden kompaan van Charles Taylor en volgens The Economist de rijkste man van Liberia. Op hem rust een VN- travel ban. En hij staat  op de lijst van Liberianen die volgens de Liberiaanse Waarheidsvinding Commissie 30 jaar geen publieke functie mogen bekleden. Maar daar staat de huidige president ook op... Urey maakt er overigs geen geheim van wel iets in het presidentschap te zien, maar laat volstrekt in het midden met wie hij zich wil verbinden. In 2011 steunde hij, zonder pretenties,  de partij van Weah, maar nu ligt dat natuurlijk anders.

Prince Johnson
Want een soor bondje moet er wel gesloten worden, hetzij met een politieke partij, of een politicus met een stevige, tribale achterban. De omstreden Prince Johnson is zo’n politicus. Deze in de volkrijke provincie  Nimba populaire senator zal gezien zij zeer dubieuze en zeer gewelddadige  oorlogsverleden nooit tot president gekozen kunnen worden, maar hij loopt wel met zijn kiezers als wisselgeld te leuren om zo zijn positie veilig te stellen. In 2011 steunde hij Sirleaf, nu gaan er geruchten dat hij onlangs met George Weah een glaasje palmwijn heeft gedronken om mogelijkheden van samenwerking te verkennen.

J. Mills Jones
De hoogste baas van de Centrale Bank, J. Mills Jones, is een andere naam die regelmatig opduikt. Hij heeft zich populair gemaakt bij veel arme, piepkleine ondernemers door micro-micro kredieten te verlenen en stelt zich vooralsnog onpartijdig en los van het politieke gewoel op.

Oude duvel uit een doosje

Maar de stoot tot een golf van nieuwe speculaties is deze week gegeven door de bedaarde 71-jarige VP (vice-president) van Liberia: Joseph Boakai. Deze VP kwam als een duveltje uit het doosje te voorschijn: hij nam een petitie van ‘zijn mensen’  uit Lofa County in ontvangst, waarin zij hem opriepen zich kandidaat te stellen. En ziet: hij was bereid. Het was uiteraard een voorgekookt toneelstukje, maar het hakte er wel in. 

Joseph Boakai
De kranten staan vol met verhalen over deze slippendrager van de president, want zo wordt een VP in Liberia beschouwd. Hij heeft ook weinig keus: in het naar de VS gemodelleerde systeem is de president oppermachtig, zeker als het parlement voor het meerendeel uit slechtwillende amateurs bestaat. Boakai is sinds 2006 VP, en is van dezelfde partij als Sirleaf: de Unity Party. En daarin schuilen zijn beide achilleshielen. Zijn jarenlange verbintenis met Sirelaf en met haar partij worden hem door al zijn belagers stevig ingepeperd. Het is meer van hetzelfde en oude wijn in, deze keer ook oude zakken. Een enkele commentator weet er nog een aardige draai aan te geven door te verwijzen naar de recente geschiedenis. Toen in 1971 de langstzittende president van Liberia (27 jaar!), William Tubman, overleed werd hij opgevolgd door zijn VP William Tolbert, die maar liefst 19 jaar zijn nietszeggende schaduw was geweest. En ziet: Tolbert wierp alle schroom van zich af en zou zich, volgens velen, ontplooien tot de meest progressieve president die Liberia ooit heeft gehad. Waarom zou zich dat niet kunnen herhalen?

Masculien geweld

Bij al dit masculiene geweld, zou je haast vergeten dat het om de opvolging van de eerste vrouwelijke Afrikaanse president gaat. Waar zijn de vrouwelijke kandidaten, al dan niet speculatief? Als meest serieuze naam wordt die van Leymah Gbowee genoemd. De vrouw die samen met Ellen Johnson Sirleaf in 2011 de Nobelprijs voor de Vrede won ‘ for their non-violent struggle for the safety of women and for women's rights to full participation in peace-building work’

Leymah Gbowee
Gbowee, die nog steeds zeer actief in het vredeswerk is, bekritiseert in toenemende mate het slappe beleid van Sirleaf, vooral op het gebied van corruptiebestrijding. Zij wordt gezien als een sterke running mate die, als George Weah haar op zijn ticket weet te krijgen, met hem een moeilijk te verslaan duo vormt. Maar ze lijkt me niet het type om als VP een zwijgend bestaan te gaan leiden. Liberia is in vele opzichten hard toe aan politieke vernieuwing. Zolang men nog, helaas, vasthoudt aan een sterke president (in plaats van een sterk parlement) lijkt een duo-presidentschap-met-taakverdeling me de beste optie. 


Geen opmerkingen: