Afgelopen
maandag werd in Monrovia het nieuwe zittingsjaar geopend van het parlement met
de Annual Message On The State Of The
Republic, ambitieus getiteld Delivering
on the Promises en uitgesproken door Her
Excellency Ellen Johnson Sirleaf, President of the Republic of Liberia. In
Nederlandse termen: de ‘troonrede’, al wordt deze in Liberia wel uitgesproken
door iemand die door de bevolking is gekozen én haar eigen beleid verwoordt.
Het Liberiaanse systeem is gebaseerd op het Amerikaanse: de president heeft
veel macht (o.a. benoemt ze iedereen in posities die er toe doen), maar
uiteindelijk moeten de wetten goedgekeurd worden door beide kamers.
De
jaarlijkse boodschap is een officieel gebeuren waarbij parlementariërs,
rechters, generaals, politiefunctionarissen, de door de president benoemde
leiders van de vijftien provincies enz. aanwezig zijn. (Klik
hier voor de integrale tekst.)
 |
| De president (links) leest haar jaarlijke boodschap voor. |
Het nakomen van
beloften
De titel van
de boodschap van afgelopen maandag was veelzeggend: ‘het nakomen van beloften’.
(Nu is het nakomen van beloften geen sinecure. Mark Rutte kan daarvan
meespreken.) Als er iets deze president
wordt verweten door verreweg de meeste Liberianen is dat er bar weinig van haar
beloftes, die ze in 2005 en 2011 bij de verkiezingen deed, is terecht gekomen.
Ze zou de corruptie aan banden leggen, maar de corruptie is sinds 2005 alleen
maar toegenomen. Op de deze week gepubliceerde ranglijst van Transparency
International neemt Liberia weliswaar een middenpositie in, maar de
corruptie in de publieke sector (gemeten wordt de beleving) is even hoog als
vorig jaar, en hoger dan de jaren daarvoor. Waar het gaat om basisvoorzieningen
als onderwijs, gezondheidszorg, veilig water e.d. is er geen sprake van enige
vooruitgang.
De boodschap
van de president kent een vaste opbouw en is behalve een blik op het komende
jaar ook een verslag van het afgelopen parlementaire jaar. Begonnen wordt met het
verwelkomen van maar liefst 22 typen mensen die aanwezig zijn. Een vast
protocol dat overigens overal in Liberia wordt gevolgd, of het nu een
buurtvergadering betreft, een politieke bijeenkomst of deze jaarlijkse grote
boodschap. Daarna somt ze op welke wetgeving er aan zit te komen en doet ze een
klemmend beroep op het parlement om die wetten ook af te handelen. Dat is een
van de grote mankementen van het parlement. Door politieke onwil en een slechte
organisatie gaat het wetgevingsproces uiterst traag. Wetsteksten raken kwijt,
procedures zijn soms zo ingewikkeld dat iedereen het spoor bijster is,
aangenomen amendementen worden niet zorgvuldig verwerkt enz. Ook politieke
onwil speelt een grote rol. Een gedragscode voor parlementariërs of het
vaststellen van een minimumloon wordt jaren getraineerd. Een meerderheid van de
Kamerleden begrijpt dat het wegstemmen van dergelijke wetten niet goed overkomt,
dus laten ze die in een of andere sop gaarkoken, tot ze uiteindelijk verdampt
zijn.
Verhullende werkelijkheid
En dus zijn
er in 2015 maar liefst 22 wetten aangenomen, waarvoor ze de parlementariërs
vriendelijk bedankt. Een veelvoud van 22 is nog in behandeling. Ze kondigt tientallen nieuwe wetten aan, die
zo op het oog belangrijk zijn. Van betere gezondheidszorg tot meer corruptiebestrijding.
Maar de makke is, en dat geldt overigens niet alleen voor Liberia, dat wetten
van papier zijn. Uitvoering en controle op de naleving zijn doorgaans erg slecht
geregeld, door een gebrek aan ambtelijke capaciteit.
Wie de 21
blz. lange tekst leest zal worden getroffen door alle cijfers die de president
opnoemt om het succes van haar beleid te onderbouwen. Maar iedereen die de dagelijkse
praktijk kent, weet dat deze statistieken de werkelijkheid verhullen. Ze
probeert hieraan te ontsnappen door, opnieuw, plechtig te verklaren dat binnen
een paar maanden veel in orde komt. Zoals de levering van elektriciteit. In
2006 was er geen elektriciteitsnet, en dat is er in 99% van het land nog steeds
niet. Maar, zo kondigt ze aan, elektriciteit wordt binnenkort geleverd in de
grootste slum van Monrovia, en in maart, juli en december zullen nieuwe
centrales in werking treden om ook afgelegen gebieden van stroom te voorzien.
Ze roemt de 425 km weg die in 10 (!) jaar is aangelegd, maar vergeet erbij op
te merken dat 300 km daarvan de laatste drie jaar zijn aangelegd dankzij
financiering van de Wereldbank en de Europese Unie.
Vier miljoen
mensen wonen in krotten. Ze bestaat het om als resultaat van haar regering te melden
dat in 10 jaar tijd 123 woningen zijn gebouwd voor mensen met een laag inkomen
en dat er plannen zijn om daar maar liefst 145 woningen binnenkort aan toe te voegen. De enorme filevorming in de hoofdstad Monrovia noopt tot het
stimuleren van enig openbaar vervoer. Er worden 7 minibusjes in het
vooruitzicht gesteld. En zo gaat het maar door.
Geen zelfkritiek
Terecht
wijst Johnson-Sirleaf erop dat Liberia van ver komt. De 13-jarige burgeroorlog
(1990-2003) heeft het land ver teruggeworpen. En de ebolacrisis heeft het land in
2014 in een geheel nieuwe, en tot dan toe, onbekende crisis gestort. Maar dat
verklaart onvoldoende waarom veel van haar beloften nog steeds in de toekomst
waargemaakt moeten worden. Van enige zelfkritiek is geen sprake. Noch van een
serieuze analyse waarom de ontwikkeling in Liberia stokt, ondanks de natuurlijke
rijkdommen en de vele honderden miljoenen die er jaarlijks (720 miljoen dollar
in het laatste fiscale jaar) aan ontwikkelingshulp het land binnenkomen (tegen
een staatsbegroting van 622 miljoen dollar). Door velen wordt de enorme
corruptie als belangrijkste obstakel voor ontwikkeling beschouwd, hand in hand
met slecht bestuur, want dat zijn twee kanten van dezelfde medaille. Een
indringend beeld van die corruptie wordt geschetst door John Morlu (tussen 2007 en 2011 hoofd ven de Liberiaanse Rekenkamer) in zijn
toespraak tot de jaarvergadering van de Liberiaanse journalistenvakbond, PUL. In
de zeer lezenswaardige Liberiaanse glossy Images
is deze
toespraak integraal gepubliceerd.
 |
| John Morlu |
Verkiezingen in
2017
In oktober
2017 zijn er presidents- en parlementsverkiezingen. In juni 2016 zal de VN-vredesmacht UNMIL zijn
aanwezigheid in Liberia sterk verminderen. Volgens Johnson-Sirleaf is Liberia ‘safe and secure’. ‘The decision of the Security Council of the United Nations to undertake
a drawdown of its peace-keeping mission in the country bears proud testimony to
how far we have travelled since the end of our protracted conflict in 2003, we
have kept the peace and conducted of two successful democratic elections.’
Lang niet iedereen is daar gerust op. De rechterlijke macht, leger en politie
zijn corrupte, zwakke en zeer autoritair geleide overheidsorganen die zeer
weinig vertrouwen genieten onder de bevolking.
John Morlu
ziet het volgens mij reëler: ‘De komende
verkiezingen zijn de grootste uitdaging waarvoor Liberia staat. Het gaat dit
land voor altijd breken of maken. (…) Zullen we in 2017 mensen kiezen die de
democratie zullen maken die wij nodig hebben. Een democratie, waar het
parlement niet casht maar beraadslaagt, waar het rechtssysteem eerlijk
functioneert en waar de regering niet de grootste omkopers van het land zijn.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten