Clash
of Powers
Een korte samenvatting van het voorafgaande.
De superintendent van county
Montserrado ligt al enige tijd onder vuur vanwege vermeende verduistering van
overheidsgelden. Montserrado is een van de 15 provincies van Liberia, de
hoofdstad Monrovia ligt erin. Het is dus de provincie waar het meeste geld
omgaat, de meeste mensen wonen en in bijna alles het centrum van het land is.
De superintendent is de door de president aangestelde baas van de provincie, in
dit geval een bazin, Grace Kpaan. Zo’n county
heeft geen gekozen bestuur, maar wel een budget om met name de sociale
ontwikkeling te stimuleren, het county
development fund. De politieke controle wordt uitgeoefend door de
parlementaire caucus, dat is de groep
parlementariërs van Senaat en Huis, die Montserrado vertegenwoordigen. Anders
dan wij gewend zijn, kent het parlement nauwelijks functionerende politieke
fracties, maar vooral actieve county
caucuses die alle het parool hebben: ‘eigen county eerst’. En de parlementariërs
zitten er bovenop, als bokken op de haverkist. Wie het meest afschrikkende
voorbeeld van het districtenstelsel wil zien, kan hier terecht.
House
of Shame?
Sinds enkele maanden ligt de caucus van
Montserrado overhoop met superintendent Kpaan. Zij kan niet aantonen aan de
caucus van Montserrado wat er met $400.000 aan overheidsgeld is gebeurd. Al
enkele keren werd ze op instigatie van de caucus naar het Huis geroepen om in
een hoorzitting verantwoording hierover af te leggen. Vooral de voorzitter van
de caucus, Honorable Edward Forh,
speelde hierin een actieve rol. Ze had allerlei redeneringen, maar geen harde
bewijzen. In het Huis groeide de opvatting dat ze het in eigen zak zou hebben
gestoken. Omdat ze er niet in slaagde het tegendeel te bewijzen besloot het
Huis haar vast te zetten. De ‘sergeant at
arms’, een soort militair die altijd bij parlementsvergaderingen aanwezig
is, werd opgedragen dit besluit uit te voeren. Had de man eindelijk ook eens
wat te doen. Het klinkt absurd in de Nederlandse oren, maar in de grondwet is
een bepaling opgenomen dat het Huis maatregelen kan treffen als het wordt
gedwarsboomd in het uitoefenen van zijn functie. De sergeant toog met enkele
assistenten naar Kpaan om haar te arresteren. Deze had inmiddels lucht van de
zaak gekregen en haar vriendin, de zeer daadkrachtige burgemeester van
Monrovia, Mary Broh, gewaarschuwd. Deze
 |
| Mary Broh (in groen t-shirt), rechts van haar Grace Kpaan |
powerwoman
kwam met een peloton gemeentepolitie opdraven om de uitvoering van het besluit
van het Huis te verijdelen. Een tweede obstructie dus, waar het Huis consequent
op reageerde: ook de burgemeester moest het cachot van binnen uit gaan verkennen:
dertig dagen kregen beide opgelegd. De dames hadden op bescherming van de
president, Ellen Sirleaf Johnson, gerekend die hen had benoemd, zoals ze op
veel plekken vrouwen uit haar netwerk heeft benoemd. Bij eerdere incidenten met
burgemeester Broh had ze haar de hand boven het hoofd gehouden. Maar deze keer
gaf de president niet meteen thuis, althans ze verordonneerde aanvankelijk dat
het besluit van het Huis gerespecteerd moest worden. De president, die ook
regelmatig met het Huis overhoop ligt, had blijkbaar deze keer geen zin om
tegen de haren in te strijken. De
begroting komt er weer aan en ze heeft de steun van het onwillige Huis hiervoor
nodig. Bovendien is er in het Huis een wetsvoorstel door twee oppositionele
parlementsleden ingediend om haar af te zetten vanwege nepotisme (ze heeft drie
zoons op hoge functies benoemd) en is ze er niet op uit om steun aan dit
wetsvoorstel te genereren.
Het besluit van het Huis kreeg overigens,
zoals te verwachten, onmiddellijk veel kritiek. Met name het feit dat de
grondwet ook spreekt over een beroep dat het slachtoffer moet kunnen instellen –waar
het Huis geen aandacht aan heeft besteed- is voor velen reden om de actie van
het heetgebakerde Huis af te keuren. En uiteraard hebben beide dames meteen
advocaten in de arm genomen om het besluit van het Huis te wraken. Blijkbaar
voelde de minister van justitie ook nattigheid, want deze schreef snel een
brief, ongetwijfeld op verzoek van de president, waarin hij de vrijlating
gelastte van Kpaan en Broh en alle betrokkenen beveelt op 9 maart voor het Honorable Supreme Court te verschijnen.
The
Joker
Wellicht dat alles met een sisser zou zijn
afgelopen, als de zaak niet een ongelofelijke wending zou hebben gekregen. En
daar slaat de in het begin van dit blog geciteerde krantenkop ‘The Joker’ op.
Daags na de arrestatie van superintendent Kpaan kwam ze met een geluidsband op
de proppen van een telefoongesprek tussen haar en, zou je denken, haar grote
vijand Edward Forh, gerespecteerd parlementariër en voorzitter van de caucus van Montserrado. De man die haar
zo dwars heeft gezeten. Op het bandje, dat ongeveer iedere dag op elk radiostation
wordt uitgezonden, is te horen hoe ze het over die zoekgeraakte $400.000 dollar
hebben en Forh haar voorstelt het bedrag te verdelen: ‘You eat some, I eat some and the Minister eat some’. In het gesprek
stelt hij Kpaan voor om verschillende projecten met $50.000 te verhogen, om zo
de $400.000 te verantwoorden. Op haar vraag hoe hij dat formeel denkt te
regelen, antwoordt Forh dat hij inderdaad ‘through
the procedure’ moet. En als ze bezorgd vraagt hoe zijn collega’s hier op
zullen reageren zegt hij dat hij ze onwetend zal houden: ‘when it comes down to the paperwork we will know what to do to do the
paperwork’. En als uitsmijter ‘we made the law for us, when we reach to the
law, we will pick up the law and pass it. We ain’t make the law for somebody to
ride on’.
Toen het bandje voor het eerst werd
uitgezonden was Forh in de Verenigde Staten. Uiteraard werd Forh de door de
media meest gezochte man van Liberia. Zijn reactie op het ‘eat some’ zinnetje
dat ze hem lieten horen was dat het een grap was. The Joker. Hoe kan hij nu
voorstellen, zo luidde zijn verweer, om $400.000 te verdelen die er niet zijn?
Daarbij gemakshalve vergetend dat hij daarmee Kpaan wekenlang heeft
achtervolgd. Als hij de rest van het bandje hoort, en dat zal inmiddels wel
gebeurd zijn, komt hij met die grap niet meer weg. En Kpaan heeft uiteraard ook
wat uit te leggen.
Inmiddels heeft het Huis een commissie
ingesteld die de zaak Forh gaat onderzoeken. De Honorables zijn verdeeld. Een deel vindt het inderdaad een, weliswaar
mislukte, grap. Maar anderen zijn veel minder geneigd om hun collega in bescherming
te nemen. Vanuit de Senaat, die in dit gebeuren niet is betrokken, wordt veel
kritischer gereageerd. En de minister, die volgens Forh ook wel zou mee willen
eten? Hij doelde op de minister van Binnenlandse Zaken, Nelson, die ook toezicht
houdt op het county development fund.
Toen deze op de radio om een reactie werd gevraagd, hoorde ik hem zeggen ‘ik
ben de eerlijkste politicus van Liberia’. Waarvan acte.
(De foto's zijn afkomstig van de website van het dagblad FrontPage, www.frontpageafricaonline.com)
